در قرن یازدهم هجری تعدادی از ارامنه در دهکده‌ای در جنوب غرب اصفهان سکونت داده شدند. نام آن دهکده را جلفا گذاشتند کلیسای وانک یکی از زیباترین کلیساهای ایران است که آمیخته‌ای از معماری ایرانی و اروپایی می‌باشد. داخل کلیسا تزئینات هنری از جمله گچبری، نقاشی و طلاکاری وجود دارد. در کنار کلیسا موزه با ارزشی وجود دارد که در آن تابلوهای نفیس نقاشی، کتب خطی و سایر اشیا نفیس هنری دیده می‌شود. برج ناقوس و ساعت آن را «ماردیروس هوردانانیان» در سال 1931 میلادی به مناسبت یادبود برادر مرحومش به کلیسا هدیه کرده است. برج ناقوس سه طبقه می‌باشد که در طبقه دوم آن ساعتی به وزن سیصد کیلوگرم نصب شده است.
کلیسا و موزه وانک اصفهان
موزه ارامنه اصفهان گنجینه‌ای از هنر و فرهنگ ارامنه است که تاریخ مردم این مذهب را نشان می‌دهد. این موزه بیانگر سرنوشت تاریخی ارامنه است و آن را از دیدگاه باستان شناسی و هنر بیان می‌کند. کلیسای وانک یکی از مکان‌های اصلی نیایش و عبادتگاه‌های ارامنه به شمار می‌رود. این مکان باشکوه معماری بسیار زیبایی دارد و بر روی تمامی دیوارهای آن تزئیناتی زیبا نقش بسته که توسط هنرمندان معروف انجام شده است. این مکان زیبا امروزه به یکی از زیباترین جاذبه های گردشگری اصفهان تندیل شده است.
یکی از ویژگی‌های خاص این کلیسا استفاده از طلاکاری در سقف و سطح داخل کلیسا است که با وجود نقاشی‌ها بسیار جذاب شده‌اند. بخش‌هایی از این موزه شامل:
- کتاب‌ها و نسخه‌های خطی: تقریبا حدود 700 جلد کتاب در این مجموعه قرار دارد که 200 جلد از آنها متعلق به آثار انجیل و تورات و کتاب‌های مذهبی هستند.
- تابلوهای گچبری شده و نقاشی‌ها: گچ‌بری‌ها از کاخ‌های صفوی هستند که ارزش تاریخی بسیار زیادی دارند.
- آثار فلزی: در این مجموعه آثاری از زیورآلات، طلا، نقره، کمربند، شنل، سینی، عود سوز، ظرف روغن مقدس، قلاب و... قرار دارد که به صورت ریخته‌گری، ملیله‌کاری، قلمزنی و .. نشان داده شده‌اند.
- منسوجات: لباس‌های مذهبی روحانیان در این قسمت قرار دارد.
- ظروف چینی و سفالی: غرفه‌ای در این کلیسا قرار دارد که ظروف مختلف را در موضوعات مختلف نشان می‌دهند.
- آثار چوبی: در این قسمت می‌توان آثاری از انواع ساعت، شمعدان، جعبه صلیب و... را مشاهده کرد. تار ساخت یحی خان، تارساز معروف جلف، تار ساخت ملکن خان جلفایی و چوگوز نیز در این قسمت مورد توجه موسیقی‌دانان قرار می‌گیرد.
- مسکوکات: سکه‌هایی متعلق به قبل از تاریخ، دوران اسلام و دوران پادشاهی کیلیکیه در این مکان قرار دارد.
- و سایر آثار موجود در کلیسا.
تاریخچه کلیسا وانک اصفهان
در ابتدا نام این کلیسا آمنا پرکیچ مقدس بود و بعد از مدت زمانی نام آن به وانک تغییر یافت. در زبان ارمنی وانک به معنی صومعه است. کلیسای ارامنه در زمان شاه عباس دوم در منطقه جلفای اصفهان که ساکنین آن ارامنه هستند ساخته شد. البته بدانید که مردم ارامنه توسط خود شاه عباس بعد از آورده شدن به ایران در این مکان ساکن شده بودند.
طبق سندهای تاریخی ساخت این کلیسا به مدت 10 سال به طول انجامید و کتیبه روی سردر نشان دهنده زمان آغاز و پایان ساخت آن است. آنچه که بر روی این کتیبه نوشته شده بیان می‌کند که ساخت کلیسا در زمان شاه عباس دوم و جاثلیقی فیلیپوس و پیشوائی خلیفه داوید و کمک مردم در سال 1655 میلادی شروع و در سال 1664 میلادی به پایان رسید.
نوشته روی تار مو در کلیسا وانک اصفهان
یکی از آثار مهم موجود در کلیسای وانک تار موی یک دختر 18 ساله است. این اثر توسط «واهرام هاکوپیان» در سال 1974 خلق شد. روی این اثر با قلمی از جنس الماس نوشته شده است. در واقع نوشته آن یک جمله از کتاب مقدس تورات بوده که به زبان ارمنی روی آن نقش بسته است.
توضیحات نقاشی‌های کلیسا وانک اصفهان
نقاشی‌های دیواری این موزه بسیار منحصر به فرد هستند و در هیج جای دنیا نظیر آنها پیدا نخواهد شد. این انبوه نقاشی‌ها هر کدام جذابیت خاصی دارند. در یک نقاشی 7 طبقه آسمان نشان داده می‌شود که تصاویری از بهشت و دوزخ هستند. روز رستاخیز، بهشت، دوزخ، شعله‌های آتش در کنار اژدها و دیوها و البته فرشتگان در این تصاویر دیده می‌شوند. این تصویر چنان جذاب و زیبا است که هر بیننده‌ای را چند دقیقه محو تماشای خود می‌کند. بیشتر نقاشی‌ها الهام گرفته از متن انجیل مقدس هستند و نقش فرشتگان بر روی آنها به خوبی مشخص شده است.
تولد حضرت مسیح، سجده پادشاهان در مقابل حضرت عیسی، شام حضرت عیسی با حواریون، مصلوب شدن و دفن حضرت عیسی، نقش ابلیس در کنار حضرت عیسی و... حتی معراج حضرت مسیح همگی به خوبی در اینجا نشان داده می‌شوند. این دیوارهای داخلی کلیسا که نشان دهنده تصاویر زندگی حضرت مسیح (ع) هستند، با رنگ روغن و آب طلا مزین شده‌اند. در این کلیسا حتی تصاویری از آدم و حوا نشان داده می‌شود که داستان میوه ممنوعه را بیان می‌کند.
تابلوهای نقاشی این کلیسا آثاری از هنرمندان اروپایی و ارمنی هستند که زینت بخش کلیسا شده‌اند. بیشتر تابلوهای موزه بر روی کرباس، پوست، چرم، فلز و شیشه انجام شده‌اند. این تابلوها تولد حضرت مسیح، تماثیل حضرت مریم و... را به تصویر می‌کشند.
البته تصاویری از مردان ایرانی و چهره‌های معروف ارمنی نیز در کنار این تابلوها دیده می‌شود. این مردان دارای لباس‌های مخصوص ارمنینان هستند. یکی از مهم‌ترین آثار این موزه سیاه قلمی از حضرت ابراهیم بوده که بسیار زیبا است.
پلان کلیسا وانک اصفهان
این کلیسا تلفیقی از هنر ایرانی و اروپایی است. معماری کلیسای وانک از بیرون شبیه مساجد ایرانی و در داخل سبک ارمنی دارد و به همین خاطر شهرت زیادی یافته است. جالب است که بدانید این کلیسا گنبدی شبیه مساجد دارد و دور تا دور آن 8 پنجره قرار دارد که هدایت کننده نور به داخل کلیسا هستند.
بر روی دیوارهای خارجی کلیسای وانک می‌توان تقسیمات منظم و طاق نماهای تیزه‌دار را مشاهده کرد که بر روی آنها نقش‌های زیادی وجود دارد. تزئیناتی از کاشی‌های لعاب دار با اشکال هندسی متفاوت آن را جذاب کرده است. همه آنها نشان دهنده معماری ایرانی در دوران صفویان هستند.
در بنای این کلیسا از آجر و خشت استفاده شده که نشان دهنده خلاقیت معماری ارمنی است. این نوآوری در جهان معروف شده و نشان دهنده نمونه‌های سنتی و نوین روشنفکری است. ارتفاع دیوارهای کلیسا 12 متر بوده و تقریبا تا پشت بام ادامه دارند. برج ناقوس این کلیسا ساخته دست هنرمندان ایرانی است. این برج در زمان سلطان حسین ساخته شد.
نگاهی که به تاریخ بیندازیم متوجه می‌شویم که به کمک یاری طاطاووس هونانیان، فرزند هاروتون هونانیان که نویسنده کتاب تاریخ جلفای اصفهان است، اتاق‌هایی در ضلع شمالی حیاط کلیسای وانک ساخته شد. در این اتاق‌ها از کتاب‌ها، نسخه‌های خطی، اشیای تاریخی و ... نگهداری می‌شود.
کلیسا وانک اصفهان کجاست؟
کلیسای وانک در قلب شهر اصفهان قرار دارد و یکی از آثار مهم تاریخی و مذهبی این شهر است. این کلیسا در منطقه جلفا، کوچه کلیسا قرار دارد. برای اینکه بتوانید به این کلیسا بروید می‌توانید از خط متروی اصفهان استفاده کنید و در ایستگاه مترو سی و سه پل پیاده شوید. این ایستگاه چیزی حدود 2 کیلومتر با کلیسا فاصله دارد. برای اینکه به کلیسا برسید می‌توانید از تاکسی استفاده کنید و خود را به جلفا و کوچه کلیسا برسانید.
ساعت بازدید کلیسا وانک اصفهان
کلیسای وانک اصفهان هر روز بجز ایام سوگواری برای بازدید عموم باز است. برای بازدید از این موزه می‌توانید از ساعت 9 صبح تا 5 بعدظهر به آن مراجعه کنید.
بازدید از این کلیسا رایگان نیست. گردشگران ایرانی برای بازدید از این مجموعه باید 10 هزار تومان و گردشگران خارجی باشد 25 هزار تومان پرداخت کنند.
هتل‌های نزدیک به کلیسای وانک
اگر قصد اقامت در نزدیکی این کلیسای زیبا را دارید هتل عباسی اصفهان یکی از بهترین گزینه های پیش روی شماست. فاصله این هتل تا کلیسای وانک تنها 13 دقیقه با ماشین است. از دیگر هنل های نزدیک به این جاذبه گردشگیری زیبا هتل آسمان اصفهان می باشد که علاوه بر امکانات مناسب تنها 8 دقیقه با این مکان زیبا فاصله دارد.
