اگر برای سفر به تاریخ، حق انتخاب داشته باشید و انتخاب‌تان دوره قاجار باشد، تصور می‌کنید وقتی چشم‌هایتان را باز می‌کنید، در کدام خانه و در چه شهری فرود می‌آیید؟ به طور یقین اگر بنا باشد در دوره قاجار سفر کنید، محل فرود، مرکز حکمت قاجار یعنی شهر تبریز است. اما از بین خانه‌های تاریخی، مناسب‌ترین مقصد در این سفر به تاریخ، خانه امیر نظام گروسی یا موزه قاجار فعلی است. چشم‌هایتان را باز کنید. نیازی به خیال و تصور نیست. کافیست وارد این عمارت باشکوه شوید تا زمین و زمان به دوره قاجار برایتان برگردد.
آشنایی با موزه قاجار تبریز
عمارت مرد درستکاری به نام امیر نظام گروسی، امروز به موزه قاجار معروف شده است. اینجا روزگاری تصمیمات مهم و تاریخی شهر، تصویب می‌شد. خشت به خشت این خانه، نظاره گر روز و شب‌های مردمی بود که به این خانه رفت و آمد داشتند. خانه امیر نظام در سال 1370 به ثبت آثار ملی درآمد.
درباره امیر نظام گروسی
او یکی از کردهای بیجاد بود که سیاستمدار و نویسنده دوره قاجار محسوب می‌شد. از سمت‌های او، می‌توان به وزیری ناصرالدین شاه، وزیری مختار در انگلیس و سفیر ایران در فرانسه و عثمانی اشاره کرد. شاید برایتان جالب باشد که بدانید اولین کسی که ماشین آلات ضرب و سکه را به ایران آورد، امیر نظام گروسی بود. او در زمان قاجار این عمارت دلنشین را برای خود به پا کرد که بعد از او، والیان آذربایجان در آن ساکن شدند. او در سال‌های پایانی‌اش، به کرمان تبعید شد.
ویژگی‌های معماری موزه قاجار تبریز
کل عمارت به اندازه حدود 3 هکتار است. عمارت با دو طبقه و 16 ستون که در جلوی ایوانش قرار گفته، شما را برای ورود به خانه فرا می‌خواند. قاجار را در این عمارت می‌بینید. دو حیاط اندرونی و بیرونی دارد که حوض مستطیلی بزرگی که شما را به سمت عمارت هدایت می‌کند در حیاط بیرونی قرار گرفته است. در دو طرف حیاط باغچه دل انگیزی قرار داده شده که اگر خوش شانس بوده و در اردیبهشت یا تابستان از این مکان دیدن کنید، تحت تاثیر این حیاط بهشتی قطعا قرار خواهید گرفت.
چیزی که در این موزه توجه‌تان را جلب می‌کند، شیشه‌های مشبک و رنگی طبقه دوم است که آفتاب از آن به داخل خانه زده و فضای رنگین کمانی زیبایی را به وجود می‌آورد. در داخل عمارت، روی دیوار یا گوشه‌های سقف، گچبری های زیبا و آیینه کاری شده توجه‌تان را به خود جلب می‌کند که در نوع خودش بی نظیر است. دو مسیر پلکانی متقارن در مقابل عمارت طراحی شده است که شما را به داخل عمارت هدایت می‌کند.
در زیرزمین خانه، حوضی قرار گرفته است که دور تا دور آن را با فضای آجری زیبا تزئین شده است.
تالارهای موزه قاجار
تالارهای مختلفی در هر قسمتی از خانه وجود دارد که توجه‌تان را به خودش جلب می‌کند. به این تالارها در اصطلاح طنبی گفته می‌شود. با چهار مسیر پلکانی به طبقه اول می‌رویم. 7 تالار در اینجا قرار گرفته است. شامل:
- تالار سکه
- بافته
- چنینی
- آبگینه
- فلزات
- موسیقی
- تالار خاتم
برای بازدید از زیرزمین، نیز با 6 تالار شامل تالارهای زیر روبه‌رو می‌شوید:
- سنگ
- اسلحه
- رجال و فرامین
- معماری و شهرسازی
- تالار قفل
- تالار فانوس
بعد از ظهرها در فصل‌هایی از سال که هوا خوب است، نیمکت‌هایی در کنار حوض مستطیلی با باغچه‌های سرسبز این فضا، طراحی شده است که میتوانید دمی روی آن نشسته و از چشم‌انداز عمارت لذت ببرید.
آدرس و مسیر دسترسی به موزه قاجار
موزه قاجار در یکی از محله‌های قدیمی و زیبای تبریز به نام ششگلان قرار گرفته است. برای رسیدن به خیابان ششگلان، از خیابان چای کنار و پل قاری به سمت راست خیابان ثقه الاسلام بپیچید. سپس به خیابان فرعی شهریار وارد شده و جنب بیمارستان کودکان، موزه قاجار را خواهید دید. مدرسه شیخ عطار هم در کنار این موزه قرار گرفته است. خوشبختانه برای رسیدن به این بنا، حتما لازم به ماشین نیست. میتوانید با وسایل نقلیه با استفاده از تاکسی، بی آرتی، یا اتوبوس‌های شریعتی آبرسان، به موزه بیایید. این عمارت از ساعت 9 صبح تا 7 بعد از ظهر پذیرای شما عزیزان است. فراموش نکنید که اگر قصد سفر به تبریز را دارید، به راحتی میتوانید در بهترین هتل های تبریز اقامت داشته باشید.
جاهای دیدنی اطراف موزه قاجار تبریز
در بازدید از موزه قاجار میتوانید از پیاده راه زیبا و پرخاطره عبور کرده و به مقبره الشعرا برسید. ادامه خیابان ثقه الاسلام را که طی کنید به پل قاری تبریز می‌رسید که دیدن آن در شب عالمی دارد و حیف است از دستش دهید. از اینجا با اتوبوس یا تاکسی میتوانید خود را به میدان ساعت برسانید که در فاصله کمی از موزه قاجار قرار گرفته است.
با وجودی که سال‌ها از دوران حکومت قاجار می‌گذرد، اما این عمارت هنوز شکوه و زیبایی‌اش را حفظ کرده و حتی سر سبزتر و زیباتر بازسازی شده است. در سفرتان به تبریز، اگر از دیدن هر بنای تاریخی منصرف شدید، حتما این خانه را ببینید و آن را از دست ندهید. در صورتی که تجربه بازدید از خانه امیر نظام گروسی یا همان موزه قاجار را داشتید، رهی نو منتظر شنیدن خاطرات شما از این بازدید است.
