شهر کاشان را همه با جاذبه‌ها و بناهای تاریخی آن می‌شناسند. یکی از این بناها که قدمت آن به دوران قاجار و سلجوقی برمیگردد، حمام سلطان امیراحمد است که نامش در فهرست آثار ملی ایران هم ثبت شده است. این حمام با داشتن تزئینات و معماری منحصربفرد خود در قلب یک محله تاریخی، در کنار جاذبه‌های زیادی قرار گرفته که البته این تنها حمام کاشان محسوب نمی‌شود و حمام‌های تاریخی دیگری از جمله حمام فین کاشان، حمام محتشم، حمام عبدالرزاق خان و حمام گذرنو در این شهر قرار دارند. در این مقاله از سایت رزرو آنلاین هتل رهی نو قصد داریم تا شما را با یکی دیگر از بناهای تاریخی شهر کاشان آشنا کنیم. پس تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
حمام سلطان امیر احمد کجاست؟
حمام سلطان امیر احمد از بناهای تاریخی شهر کاشان است که در خیابان علوی و در کوچه مسجد سلطان امیر احمد قرار دارد. در کنار این بنا می‌توان دیگر آثار تاریخی از جمله خانه عباسیان، خانه بروجردی‌ها و خانه طباطبایی‌ها را هم دید. اگر قصد رفن به این حمام تاریخی را دارید، بهتر است بدانید فاصله این بنا تا تهران حدود 250 کیلومتر و تا مرکز شهر کاشان تقریبا 6/4 کیلومتر است.
مسیرهای دسترسی به حمام تاریخی سلطان امیر احمد
اگر از شهر تهران برای بازدید از حمام تاریخی سلطان امیر احمد می‌روید، باید بدانید که دو مسیر پیش رویتان قرار دارد که البته این مسیرها بعد از شهر قم، مشترک می‌شوند. مسیر اول و البته نزدیک‌تر، از راه آزادراه تهران-قم به سمت کاشان است. مسیر شماره دو نیز شما را از راه اتوبان تهران-ورامین و آزادراه قم-گرمسار به شهر کاشان می‌رساند.
برای رفتن به حمام تاریخی سلطان امیر احمد در بزرگراه امیرکبیر، بعد از گذر از عوارضی کاشان-قم در سمت راست جاده، از خروجی سمت راست خارج شده و به بلوار امام رضا برسید. در ادامه این مسیر و بعد از گذشتن از دو میدان اول، به میدان امام حسین رسیده و در خروجی اول، وارد بلوار شهیدان ستوده شوید. سپس دو میدان اول را مستقیم رفته و به میدان قاضی اسدالله برسید. زمانی که به این میدان رسیدید، به سمت چپ رفته و به خیابان فاضل نراقی برسید. در انتهای این خیابان و در سمت راست، کوچه علوی دیده می‌شود. بعد از طی 400 متر به کوچه سلطان امیر احمد که در سمت راست قرار دارد، می‌رسید و می‌توانید حمام تاریخی سلطان امیر احمد را ببینید.
حمام سلطان امیر احمد و تاریخچه آن
نام حمام سلطان امیر احمد برگرفته از نام امامزاده نزدیک آن است. اسناد و شواهد نشان می‌دهد که زمان ساخت این حمام به دوره سلجوقیان برمیگردد ولی سربینه این حمام ساخته شده در زمان قاجار است. در این میان برخی معتقدند که حمامی که امروزه در کاشان وجود دارد، در سال 1254 هجری شمسی و در زمان قاجار بر روی خرابه‌های حمام قدیمی ساخته شده که به آن یک حمام کوچک نیز اضافه شده است.
حمام سلطان امیر احمد که قدمت نسبتا طولانی دارد، در سال 1355 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید و البته تا به الان چندین بار مورد بازسازی و مرمت قرار گرفته است. جالب است بدانید که این حمام در یک بازه زمانی به قهوه‌خانه و سفره‌خانه تغییر کاربری داده بود؛ اما در حال حاضر، با‌عنوان موزه، زیر نظر پوشش سازمان رفاهی و تفریحی شهرداری کاشان است.
سبک معماری سلطان امیر احمد
ساخت حمام در گذشته یکی از پیچیده‌ترین و سخت‌ترین بناها به‌شمار می‌آمد. در گذشته برای اینکه دمای حمام حفظ شود، آن را پایین‌تر از سطح زمین می‌ساختند تا در مصرف انرژی گرمایی صرفه‌جویی شود.
حمام سلطان امیر احمد به شکل یک سالن شش ضلعی ساخته شده که در میان آن یک حوض شش ضلعی قرار گرفته است. در وسط این بنا هشت ستون وجود دارد که در واقع فضای میانی را از فضای نشستن مجزا می‌کند. مساحت این حمام بالغ بر 1000 مترمربع است که با داشتن گچ‌بری و آهک‌بری فضای چشم‌نوازی را ایجاد کرده است.
وجود گچ‌بری‌های هفت لایه، کاشی‌های فیروزه‌ای و طلایی با معماری خاص، این حمام را به برجسته‌ترین حمام‌های ایران تبدیل کرده است. از دیگر مواردی که جذابیت این بنا را دو چندان کرده می‌توان به موزاییک‌های زیبا، سقف‌های طلایی و نقاشی‌های دیواری آن اشاره کرد.
حمام سلطان امیر احمد چه بخش هایی دارد؟
حمام سلطان امیر احمد دارای دو حمام بزرگ و کوچک است که در آن زمان و در بعضی از روزهای هفته، مردم کاشان از آن استفاده می‌کردند. در ادامه این مطلب، با این دو بخش آشنا می‌شوید.
حمام بزرگ
ورودی حمام: حمام‌های قدیمی به این شکل طراحی می‌شد که برای ورود به رختکن می‌بایست از چند فضا عبور کرد.
جلوخان: این فضا در واقع محوطه‌ای از ورودی که قبل از سردر و جلوی آن وجود دارد.
سردر ورودی: یکی از مهم‌ترین قسمت‌های معماری ایران قدیم که در واقع مشخصه هر بنایی به‌شمار می‌آید، سردر ورودی است. این ویژگی در حمام سلطان امیر احمد نیز به طرز بسیار زیبایی با گل بته، کبوتر و مجسمه‌های زنان و مردان دیده می‌شود که البته امروزه به دلیل تخریب شدید، بسیار کمرنگ شده است.
هشتی و راهرو: این قسمت در جلوی ورودی حمام ساخته شده که دقیقا بعد از سردر قرار گرفته است. این فضا را برای مرتبط کردن بیرون و درون حمام درنظر گرفته‌اند. در این بخش، رسمی‌بندی ساده‌ای وجود دارد که گوشه‌سازی تکامل یافته‌ای است که با بکارگیری قالب واحد، طاق‌هایی بین چهار طاق اصلی قرار می‌گیرد و به‌این ترتیب، مربع تبدیل به هشت ضلعی می‌شود. زمانی که از این هشتی پرپیچ‌و‌خم گذر می‌کنید، به سربینه می‌رسید. دلیل وجود این راهروهای پیچ‌درپیچ این است که تغییرات دمایی موجب اذیت مراجعه‌کنندگان نشود.
سربینه: یکی از مهم‌ترین بخش‌های حمام، سربینه یا بینه است و محلی برای تعویض لباس و برای آماده‌شدن جهت استحمام و یا خارج شدن از حمام است. سربینه مابین گرم‌خانه و ورودی حمام قرار گرفته است. در آن زمان، دمای سربینه را برای اینکه مراجعه‌کنندگان به‌یکباره وارد هوای گرم نشوند، به‌شکل نیمه گرم نگه می‌داشتند و همینطور در زمان خروج نیز فورا با هوای سرد بیرون روبرو نشوند تا سلامتشان به خطر نیوفتد.
اغلب تزئینات حمام‌ها و همینطور حمام تاریخی سلطان امیر احمد، در بخش سربینه است. نورپردازی‌های دقیق در این فضا، آن را به مکانی خیره‌کننده تبدیل کرده است. در این بنا جاکفشی‌های سنگی در کنار دیوارهای تزئین شده به کاشی‌های معرق و ستون‌ها، زیبایی دوچندانی به آن بخشیده است.
زمانی که سقف سربینه را می‌بینید، با عبارت لا اله الا الله که در جهت قبله نوشته شده، روبرو می‌شوید. در طی زمین لرزه‌ای که در سال 1150 در این شهر روی داد، این سقف از بین رفت که در زمان ساخت خانه بروجردی‌ها در کنار آن، این سقف آجری مجددا ساخته شد. در قسمت میانی رسمی‌بندی سقف و در بالای حوض، یک نورگیر بزرگ قرار گرفته که نقش کاشی در اطراف آن کار شده است.
شاید یکی از سوالات مربوط به این بنا این باشد که چرا وسعت این حمام زیاد است؟ درپاسخ به این سوال باید گفت که در گذشته حمام صرفا برای نظافت بدن ساخته نمی‌شد بلکه آنجا محلی برای گذراندن اوقات فراغت، گرد آمدن دوستان و همینطور حل و فصل مسائل روزمره، گفتگو و رفع خستگی بود؛ به‌همین دلیل سربینه‌ها را گسترده می‌ساختند.
گرم خانه: یکی از فضاهای اصلی حمام سلطان امیر احمد، گرم‌خانه آن است که در آن زمان برای شستشوی بدن استفاده می‌شد. دیوار گرم‌خانه تا ارتفاع یک متر به کاشی کاری معرق مزین شده و از یک متر به بالا با ملات ساروج آهک بری شده است. چهار ستونی که در این قسمت وجود دارد، محیط گرم‌خانه را به سه قسمت میانی و دو بخش کوچک‌تر در اطراف، بخش‌بندی می‌کند که هرکدام از این بخش‌ها، یک حوض دارند.
خزینه حمام سلطان امیر احمد
از فضاهای اطراف گرم‌خانه می‌توان به خزینه آب گرم، آب سرد و محیط‌های اطراف آن برای استحمام اشاره کرد. ورودی خزینه در مرکز ورودی حمام قرار گرفته است. خزینه در واقع به اتاقی کوچک برای شستشو گفته می‌شود که بر روی گلخن ساخته شده و آن را تا نیمه از آب پر می‌کنند.
در این میان برای اعیان و اشراف گرم‌خانه‌های خصوصی در دو طرف خزینه وجود داشت که البته به‌جای خزینه، حوضچه کوچکی به نام دستک قرار داشت که آب را با یک ظرف برداشته و بر روی خود می‌ریختند. طاق‌های گرم‌خانه مزین به آهک‌بری بودند که طی زمان از بین رفتند.
گلخن یا تون: در گذشته برای هر حمامی، یک فضای پشتیبانی می‌ساختند که آن فضاها برای تامین آب و گرمایش آن درنظر گرفته می‌شد. گلخن یا پاتیون، ظرف مسی و اتاقکی هستند که در پایین خزینه قرار گرفته‌اند. در مرکز خزینه، ظرف مسی را به‌صورت گودالی کوچک می‌گذاشتند که در زیر آن اتاقکی بود که به وسیله یک راهرو به بیرون حمام راه پیدا می‌کرد. سپس شخصی به نام تون تاب، در زمان‌های مشخص‌شده‌ای، مواد سوختنی مانند هیزم را در آن روشن می‌کرد تا آب خزینه گرم بماند.
حمام کوچک
حمام کوچک، ورودی ساده‌ای داشت که بعد از عبور از دالان، به سربینه می‌رسید. سربینه حمام کوچک با داشتن قاعده هشت و نیم هشت، دارای سکو هستند. از مواردی که به حمام بزرگ شباهت دارد، می‌توان به طاق رسمی‌بندی که بر بالای سربینه قرار گرفته و همینطور تزئینات سقف آن اشاره کرد.
بام حمام سلطان امیر احمد: اگر بخواهیم یکی از زیباترین بام‌های حمام ایران را مثال بزنیم، می‌توانیم به بام حمام سلطان امیر احمد اشاره کنیم. اگر قصد بازدید از این بنای تاریخی را دارید، حتما از بام حمام آن دیدن کنید. بر روی بام، گنبدهایی وجود دارند که بر روی هرکدام از آنها، تعدادی شیشه‌های عدسی محدب قرار گرفته و دلیلش رساندن نور به داخل حمام و البته ایجاد مانعی برای دیدن داخل آن است.
در گذشته نور لازم برای حمام از این طریق تامین می‌شد که امروزه از نورهای مصنوعی استفاده می‌شود. شیشه‌های نصب شده بر روی گنبدها در کل بام حمام دیده می‌شوند و روشنایی حمام را در طول سال تامین می‌کنند.
هتل های نزدیک حمام تاریخی سلطان امیر احمد
دیدن بناهای تاریخی کاشان از جمله حمام سلطان امیر احمد، به مثابه سفری در زمان است و شما با بازدید از این مکان‌ها می‌توانید با سبک زندگی و معماری آن دوران آشنا شوید. شما می‌توانید بعد از دیدن این مکان‌ها به دلیل نزدیک بودن شهر کاشان به استان اصفهان نیز بروید و از دیدن جاذبه‌های این شهر لذت ببرید و سفر خود را با اقامت در یک هتل 5 ستاره مانند هتل پارسیان کوثر اصفهان کامل کنید.
جاذبه های تاریخی اطراف حمام سلطان امیر احمد
جاذبه‌های تاریخی زیادی در شهر کاشان و همینطور در اطراف حمام سلطان امیر احمد وجود دارد. برای مثال خانه بروجردی‌ها در فاصله 300 متری حمام قرار دارد.
همینطور برای دیدن خانه طباطبایی‌ها فقط یک مسیر 200 متری در پیش‌رو دارید. این خانه به یک تاجر معروف فرش تعلق داشت که در زمان قاجار زندگی می‌کرد. در زمان بازدید این بنا شما با نقش‌های اسلیمی روبرو می‌شوید.
از دیگر جاذبه‌های دیدنی شهر کاشان و نزدیک به حمام تاریخی سلطان امیر احمد می‌توان به خانه عباسیان اشاره کرد. از این مکان برای لوکیشن‌های فیلمبرداری استفاده می‌شود.
اگر می‌خواهید یک بنای گودال باغچه‌ای در کاشان را ببینید، پیشنهاد می‌کنیم از خانه تاریخی تاج که قدمتی بیش از 2 قرن دارد و مربوط به دوره قاجار است، بازدید کنید. امروزه این خانه را با نام موزه مردم‌شناسی کاشان و خانه هنرمندان می‌شناسند. در این بنای تاریخی سه طبقه همکف، گودال باغچه و سرداب تحتانی به مساحت 700 مترمربع عرصه و 800 مترمربع اعیانی قرار دارد. این خانه دارای دو سرداب بیرونی، دو سرداب درونی، شاه‌نشین، مهتابی، بادگیری، شارم، هشتی ورودی و بهار خواب است. این بنا در فهرت آثار ملی کشور ثبت شد و مرمت آن هم در سال 1383 انجام شد.
خانه موزه عروسک و اسباب‌بازی کاشان خانه‌ای قدیمی و متعلق به جعفر علامه فیضی، شاعر و روحانی زمان قاجار است که قدمتی بالغ‌بر 150 سال دارد. این خانه در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده و در آن می‌توان انواع قدیمی‌ترین نمونه عروسک‌ها، اسباب‌بازی‌ها را دید.
بهترین زمان بازدید از حمان سلطان امیر احمد
چنانچه قصد بازدید از حمام تاریخی سلطان امیر احمد را دارید، می‌توانید در تمام طول سال از ساعت 9 الی 18:30 به جز روزهای سوگواری به آنجا بروید. شهر کاشان به‌دلیل کویری بودن، تابستان‌های گرم و زمستان‌های سردی دارد. اگر قصد سفر به این شهر تاریخی را دارید، بهتر است که در فصل بهار، اوایل فروردین تا اوایل خرداد و در فصل پاییز اوایل مهر تا اویل آبان را انتخاب کنید.
سخن آخر
در این مقاله در مورد حمام تاریخی سلطان امیر احمد که در کاشان واقع شده است، صحبت کردیم و در مورد تاریخچه، سبک معماری، بخش‌های مختلف آن و همینطور بناها و جاذبه‌های دیدنی و تاریخی آن اطلاعات کاملی به شما دادیم. امیدواریم که این مطلب برای شما مفید بوده باشد.
سوالات متداول
حمام تاریخی سلطان امیر احمد کجاست؟
حمام سلطان امیر احمد یکی از بناهای تاریخی به جا ماندنده از دوره سلجوقی است که در بخش تاریخی شهر کاشان و در خیابان علوی قرار گرفته است.
جاذبه های دیدنی اطراف حمام تاریخی سلطان امیر احمد کجاست؟
خانه بروجردی ها، خانه طباطبایی ها، خانه موزه عروسک و اسباب بازی و خانه تاریخی تاج از جاذبه‌های نزدیک حمام سلطان امیر احمد هستند.
بهترین زمان سفر به حمام سلطان امیر احمد چه فصلی است؟
از آنجایی که شهر کاشان یک شهر کویری است، بهترین زمان رفتن به آن، در فصل بهار، اوایل فروردین تا اوایل خرداد و در فصل پاییز از اوایل مهر تا اوایل آبان است
