خانه تاریخی داروغه مشهد
آیا تا به حال به صفای خانه‌های قدیمی، دقت کردید؟ از آن دست خانه‌هایی که به محض وارد شدن، آجرهای خانه و کاشی‌های کف حیاط حکایت روزها و شب‌هایی که به خود دیدند، دارد. خانه‌هایی که یک حوض آبی رنگ وسط حیاط بین دو باغچه قرار گرفته است، و با در و پنجره‌های قدیمی که رو به حیاط باز می‌شوند، می‌تواند شما را از زمان حال برداشته و به گذشته‌ای ببرد که در این خانه رفت و آمدی بود و حوض پر از آب آن، جای خیس خوردن میوه‌هایی بود که صاحب خانه برای مهمانانش آماده کرده بود. یا احتمالا با چند ماهی قرمز تزئین شده بود و چراغ‌های خانه از میان در و پنجره‌های چوبی رو به حیاط پیدا بود. هنوز صفای آن از آب و خاک و سبزه و آجرهای خانه جاری است. می‌خواهیم از خانه‌هایی برایتان بگوییم، که شما را از زندگی ماشینی امروز جدا کرده و به سال‌ها و حتی قرن‌های دور میبرد. یعنی کجا؟ کمربندهایتان را ببندید. می‌خواهیم به خانه داروغه مشهد بروید.
علت نامگذاری خانه داروغه مشهد
از آنجایی که این خانه متعلق به آخرین داروغه شهر مشهد بود و به دستور او ساخته شد، درنتیجه با نام خانه داروغه شهرت یافت. آخرین داروغه شهر، همان یوسف خان بوده که در زمان قاجار به عنوان داروغه شهر فعالیت می‌کرد. می‌گویند از قدیم در کوچه ای که به نام داروغه نامگذاری شد، دو خانه دیگر هم بوده که متعلق به او بوده و این خانه‌ها همگی به هم، راه داشتند. البته خود یوسف خان، داروغه شهر، مدت زیادی در این خانه نبود و بعد از اتمام حکومت قاجار، او هم از خانه‌اش برای همیشه کوچ کرد. شما چه تجربه‌ای از این خانه دارید؟ آیا تا به حال به خانه داروغه رفتید؟ بسیاری از کسانی که حتی ساکن مشهد هستند، از صفا و زیبایی این خانه حتی با خبر نیستند. در سفر بعدی‌تان به مشهد، حتما بازدید از این خانه تفریحی را در برنامه‌هایتان قرار دهید. روح خانه، شما را تحت تاثیر زیبایی و قدمت تاریخی خانه قرار می‌دهد. حتما دوربین عکاسی‌تان را با خود همراه داشته باشید. همچنین برای تجربه اقامتی به یادماندنی و رضایت‌بخش، می‌توانید پیش از سفر یکی از بهترین هتل‌های نزدیک خانه تاریخی داروغه مشهد را رزرو کنید. پیشنهاد ما هتل قصر طلایی مشهد است که در فاصله 3/9 کیلومتری و در بازه زمانی 7 دقیقه‌ای از این بنای تاریخی قرار دارد.
خانه داروغه مشهد کجاست
خانه‌ای که متعلق به داروغه شهر در زمان قاجار بود، در خیابان نواب صفوی مشهد، راسته حوض مسگران، در کوچه‌ای به همین نام داروغه قرار گرفته است. در این کوچه سه خانه به چشم‌تان می‌خورد که معماری آن با ساختمان‌های یک دست امروزی متفاوت است. سه خانه‌ای که تاریخ می‌گوید در گذشته به هم متصل بودند. بافت این کوچه از همان ابتدا، از قدمت و تاریخ خانه‌ها حکایت دارد.
آدرس دقیق خانه داروغه مشهد: خب، چطوری به این خانه داروغه زیبا برسیم؟ دو راه دارید. اگر با اتوبوس می‌خواهید بیایید، خط اتوبوس به سمت بلوار وحدت را انتخاب کنید. ایستگاه نزدیک بلوار ولایت از اتوبوس پیاده شده و با حدود یک کیلومتر پیاده روی، خود را در مقابل خانه داروغه می‌بینید. اگر با ماشین می‌خواهید بیایید، باید به محله قبر بیایید. به سمت خیابان نواب صفوی مشهد حرکت کنید راستای حوض مسکران به داخل کوچه داروغه بپیچید. خانه داروغه را خواهید دید. تاکسی‌های حرم نیز شما را به این منطقه می‌رساند. بعد از آن به علت نزدیکی این خانه با حرم مطهر، می‌توانید به حرم رفته و زیارتی کنید.
ساعت بازدید خانه داروغه مشهد: حالا که تصمیم گرفتید به این مکان تاریخی قدم بگذارید بهتر است بدانید که این خانه، در روزهای اداری و از ساعت 8 صبح تا دو بعد از ظهر می‌توانید از این خانه دیدن کنید. البته دقیقا در تایم اداری، این خانه باز است و اگر کارمند هستید باید برای دیدن آن باید مرخصی بگیرید که به دیدنش می‌ارزد. حتما بروید. خانه در روزهای تعطیل مثل جمعه، تعطیل است. برای بازدید از این خانه یک الی دو ساعت زمان نیاز دارید و با پرداخت تنها سه هزار تومان می‌توانید یک عکاسی تاریخی از این خانه داشته باشید.
معماری خانه داروغه مشهد
زیربنای این خانه حدود 1100 متر مربع است و حدود 75 سانتی‌متر پایین‌تر از سطح زمین قرار دارد. به خانه که می‌رسید، باید دیوار آجری جلوی در را رد کرده و از چند پله پایین روید تا وارد حیاط خانه شوید. از ضلع جنوبی خانه به حیاط که وارد می‌شوید، معماری قدیمی ساختمان اصلی توجه شما را جلب می‌کند. روبروی خانه، در مقابل شما، حوض آبی رنگ قرار دارد که در مرکز چهار باغچه سرسبز قرار گرفته است. دو ردیف پله به صورت متقارن در دو طرف این بنای تاریخی طراحی شده که به طبقه بالای خانه متصل می‌شود. از روی کاشی‌های قدیمی، که رد می‌شوید، از پله‌هایی که با نرده‌های ظریف فلزی حفاظ شده است، بالا رفته و به ایوان بخش شمالی خانه می‌رسید. ایوان با چهار ستون آجری، نمای حیاط را در مقابل‌تان قرار می‌دهد و با راه‌پله‌های داخلی به طبقه پایین خانه متصل می‌شود. سقف زیر ایوان را که ببینید، طراحی هشت گوشه سقف با ترکیب رنگ قهوه و آبی، حکایت از معماری اصیل ایرانی دارد. داخل خانه که می‌روید، سقف خانه‌ها با رنگ چوب در اشکال متفاوت تزئین شده است. در قسمت بالای دیوارهای ایوان، با خطوط تحریر و طراحی زیبا دو عبارت «بسم الله الرحمن الرحیم» و «محمد (ص) شمع جمع آفرینش» را طراحی کردند. در جای جای خانه تندیس‌های گچی کوچک با طرح فرشته و انسان و طرح‌های دیگر به چشم می‌خورد.
طاق‌های گچی، تزئینات و گچ‌بری‌های روی دیوار، چیدمان کاشی‌ها، همه دست‌ساز معماران روسی است اما با این وجود نقش و نگار معماری سنتی ایرانی در دوره قاجار نیز به چشم می‌خورد. این خانه، از لحاظ معماری، مانند خانه‌های تاریخی و قدیمی ایرانی که سه طرف ساخت هستند، طراحی شده است. یعنی در یک طرف ساختمان اصلی و در روبه‌روی آن، ساختمانی مشابه که با پله‌های آجری، به طبقه بالا می‌رسد و روی هر پله دو عدد ستون آجری تعبیه شده است این دو بخش شمالی و جنوبی، بخش نشیمن خانه را تشکیل می‌دهند. در ضلع شرقی این خانه بخش رعیت نشین یا غلام است. تمام این سه بخش خانه به هم راه دارند. از این معماری، پله‌های دو طرف ساختمان بخش شمالی به سبک معماری روسی ساخته شده است. به دیوارها که نزدیک می‌شوید، برش شش ضلعی اطراف پنجره را می‌بینید که در ترکیب با پنجره قدیمی اما بازسازی شده خانه داروغه مشهد، جلوه زیبایی دارد. این خانه از بخش اعیان نشین و رعیت نشین تشکیل شده است. جالب است بدانید اولین شومینه و اولین حمام اختصاصی در این خانه ساخته شد. اتاق بادگیر، سراب، حوضخانه و... از قسمت‌های دیگر خانه است. به داخل خانه که می‌روید دیوارهای آبی رنگ خانه با چراغ‌های قدیمی که بازسازی شده‌اند، به همراه گچ بری‌هایی که به خانه جلوه دیگری داده است، توجه‌تان را جلب می‌کند. راستی فراموش نکنید تا در این خانه هستید، سری به قهوه خانه سنتی و عکاسخانه هم بزنید.
تاریخچه خانه داروغه مشهد
ماجرا از آنجایی آغاز می‌شود که یوسف خان هراتی، داروغه زمان قاجار، دستور ساخت این خانه را می‌دهد و از همان موقع، مراسم پذیرایی رسمی در این خانه انجام می‌گرفت. تا همین چند سال اخیر این خانه همچنان کاربری مسکونی داشته تا اینکه در سال 1366 یکی از وراث داروغه، این خانه را به نماینده یکی از هیئت‌های مذهبی میبد یزد می‌فروشد. از آن سال تا سال 1391 این خانه محل برگزاری هیئت‌های مذهبی بود. مدتی این خانه به دست باد سپرده شده بود و رو به تخریب بود تا اینکه در سال 1379 با طرح بهسازی و نوسازی مرکز شهر، مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت. از بین بناهایی که در این محدوده قرار گرفته بود، اکثرا یا مجبور به ترک خانه شدند و یا مورد تخریب قرار گرفتند و فقط یک درصد از بافت قدیمی این ناحیه باقی ماند که خانه داروغه هم جزو آن‌ها بود. این بنا در سال 1381 به ثبت میراث فرهنگی درآمد. مرمت و بازسازی این خانه حدود یک میلیارد تومان هزینه برداشت. که البته می‌ارزید. چرا که در شهریور 95 در سال 2016 میلادی، برنده جایزه میراث فرهنگی آسیا از یونسکو شد. جایزه‌ای که از میان 638 پروژه‌ای که معرفی شد، 196 طرح جایزه گرفت که معماری خانه داروغه هم جزو آن بود.
بخش های زمستانه و تابستانه خانه داروغه
در سال 1391 با حفظ اصالت و مرمت و بازسازی بافت تاریخی خانه، توسط شرکت مسکن سازان ثامن، این خانه بازسازی شد و محل بازدید و موزه برای علاقه‌مندان قرار گرفت. از سال 1366 که خانه به یکی از هیئت‌های مذهبی میبد فروخته شد، تا سال 1381، به عنوان محلی برای تجمع هیئت‌های مذهبی و تکیه در مراسمات مذهبی، تبدیل شد. خانه داروغه مشهد هم مانند تمام خانه‌های قدیمی تاریخی از دو بخش تابستان نشین و زمستان نشین تشکیل شده است. با این تفاوت که در خانه داروغه بخش زمستان نشین و تابستان نشین خانه، در تمام ساختمان‌های سه ضلع، وجود دارد. بخش زمستان نشین از مطبخ، حمام و شومینه، در طبقه زیرین خانه ساخته شده است تا دمای خانه را نگه دارد. بخاری دیواری و پنجره‌های دو جداره در این بخش توجه شما را جلب می‌کند که از آن زمان قدیم، چنین طراحی تحسین برانگیز است. بخش تابستان نشین هم با طراحی بادگیر، حوض آب در حوض خانه، و معماری آفتابگیر خانه، نشان می‌دهد چگونه از انرژی‌های طبیعی، برای خنک کردن خانه استفاده می‌کردند.
