یکی از بناهای تایخی شهر مشهد که تماشای آن خالی از لطف نیست، آرامگاه میرغیاث الدین ملک شاه است که پیشنهاد می‌کنیم در اولین فرصت، بازدید آن را از دست ندهید.
آشنایی با آرامگاه میر غیاث الدین ملک شاه
آرامگاه میرغیاث الدین خان ملک شاه در ابتدای بازار بزرگ شهر مشهد قرار دارد و مردم این مکان را با نام مسجد 72 تن نیز می‌شناسند. این بنای بسیار معروف شهر مشهد در ابتدا مقبره میر غیاث الدین بوده اما بعدها آن را به مسجد، مکانی برای عبادت تبدیل کرده‌اند. این آرامگاه در 18 تیرماه سال 1311 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.
این آرامگاه یکی از بناهای دوران تیموری است و معماری آن مربوط به همان دوران می‌شود. میر غیاث الدین در سال 829 قمری دیده از جهان گشود و در همین مکان به خاک سپرده شد. طبق نوشته‌های تاریخی این بنا در زمان ابوالقاسم بابر که یکی از پسران بای سنغر نوه شاهرخ تیموری است، ساخته شد.
آرامگاه میر غیاث الدین در زمینی به وسعت 660 متر ساخته شد و ابعاد دقیق این آرامگاه به اندازه 33 در 660 متر مربع است. بر روی نمای مناره‌ها، غرفه‌ها و ایوان که بنگرید کاشی‌هایی مشاهده خواهید کرد که معرق کاری شده‌اند. درست است که بعضی از کاشی‌های این مکان در طی گذر زمان از بین رفته و فقط تعداد کمی از آنها باقی مانده است، اما باید اشاره کرد که این کاشی‌ها بهترین نمونه رنگ و لعاب کاشی در دوران تیموی و صفوی به شمار می‌آیند.
جنس ازاره این بنا از سنگ بوده و نشان دهنده معماری واقعی آن دوران است. در سمت چپ ایوان کتیبه‌ای دو متری قرار داده شده که در جلوی آن که بایستید به خوبی میتوانید نوشته‌های آن را بخوانید. جملات این کتیبه بسیار ظریف و منحصر به فرد هستند و به خط زیبای ثلث نوشته شده‌اند. این جمله «لل الامیر ملکشاه اعرج الله معارج دولته فی سنة خمس و خمسین و ثمانماة الهجریه» بر روی این کتیبه دیده می‌شود. البته در بعضی از قسمت‌های این ایوان صلوات بر چهارده معصوم نوشته شده که به وضوح می‌توان آنها را دید.
ایوان جلویی آرامگاه میر غیاث الدین ملک شاه بسیار بزرگ بوده و تقریبا حدود ۹۵.۴ متر ارتفاع دارد. بلندی این ایوان تا لبه بام بوده که ۴۰.۹ متر است و عمق ۲۰.۴ متری دارد. نقش و نگارهای بسیار ظریف و کاشی‌هایی نیز در ایوان بکار رفته که می‌توان آنها را مانند تابلوی این آرامگاه دانست.
البته در سال 1345 شمسی در زیر همین آرامگاه سردابی کشف شد که چهار قبر در آن قرار داشت. گفته می‌شود که یکی از این قبرها متعلق به میر غیاث الدین ملک شاه باشد.
فراموش نکنید که اگر قصد سفر به مشهد را دارید، به راحتی میتوانید در بهترین هتل های مشهد اقامت داشته باشید.
میر غیاث الدین ملک شاه که بود؟
میر غیاث الدین ملک شاه یکی از امرای مشهور و صاحب نام دربار در زمان حکومت تیمور گرگانی بوده است. بعد از چیزی حدود 5 سال که از وفات میر غیاث الدین می‌گذرد، بر روی قبر او بنایی می‌سازند تا مردم بتوانند به آن بروند. این بنا که بر قبر وی ساخته شد، یکی از آخرین بناهای مربوط به دوره میرزا شاهرخ به شمار می‌آید که دارای یک گنبد، دو مناره و یک ایوان است.
معماری بنای آرامگاه میر غیاث الدین ملک شاه
از همان ابتدای ورود می‌توان شاهد معماری زیبای زمان ساخت بنا بود. تضاد رنگی زیادی می‌توان در کاشی‌های بکار رفته در این بنا مشاهده کرد. درب آرامگاه در سال 1155 هجری قمری ساخته و طبق شواهد تاریخی این درب از یک مکان دیگر به این آرامگاه انتقال داده شده است. به داخل این بنا که نگاه کنید کاشی کاری مسدس سبز رنگی را مشاهده می‌کنید که بر زیبایی این بنا می‌افزاید.
سرتاسر این ازاره ۴۵.۱ متری، کاشی سبز رنگ قرار دارد و نام علی سه مرتبه در وسط آن نوشته شده است. در بالای همین ازاره کتیبه‌ای وجود دارد که عرض آن 24 سانتی متر است. هنر و خط دوران تیموری بر روی آن نقش بسته که شاهکاری از آن دوران محسوب می‌شود. زمینه این کاشی به رنگ سبز سیر بوده و خطی که بر روی آن نوشته شده، ثلث است. روی همین کتیبه عبارت 16 بیت از مناجات امیرالمومنین و یعسوب الدین حضرت علی بن ابی طالب نوشته شده است.
گنبد این مقبره یک شاهکار دیگر محسوب می‌شود که با کاشی فیروزه‌ای مزین شده است. در ساقه این گنبد خط کوفی را می‌توان مشاهده کرد که روی آن جمله البقا لله دیده می‌شود.
در چهار ضلع اتاق زیر گنبد می‌توان اشعار مناجاتیه، اسماء الله و احادیثی مشاهده کرد که در اطراف ایوان و مناره‌ها نیز نظیر آنها وجود دارد. در قسمت هر ضلع این آرامگاه دربندی قرار دارد که از طریق این دربندها می‌توانستند به رواق‌های کناری رفت و آمد کنند. اما فقط دربند در ورودی باز مانده و بقیه بسته شدند. در کنار هر دربند فاصله‌ای تا کتیبه قرار داده شده که در این بین نقاشی‌های در گذشته بوده، اما اکنون همه آنها از بین رفته‌اند.
هشت دهنه در قسمت زیرین عرقچین مقبره قرار دارد که از طریق آنها نور به داخل راه پیدا کرده و محیط داخلی را روشن می‌کند.
در دو سمت این آرامگاه دو مناره وجود داشته که در طی گذشت زمان از بین رفته‌اند. ازاره این مناره‌ها از جنس سنگ است که در سال‌های اخیر بازسازی و مرمت شده‌اند.
همچنین باید گفت که بر اساس کتیبه این مکان معمار آرامگاه شمس الدین محمد تبریزی بوده است. این آرامگاه یکی از زیباترین جاذبه‌های گردشگری شهر مشهد محسوب می‌شود که ارزش دیدن را دارد.
در سفرتان به مشهد از آرامگاه خواجه اباصلت یکی از نزدیک ترین یاران امام رضا (ع) و آرامگاه خواجه ربیع نیز دیدن نمایید.
