میخواهیم به مکانی پا بگذاریم که آغاز اکثر بناهای تاریخی و ماندگار دوره کریم خان است. بهشتی که با عطر بهار نارنج و گلهای بهاری، در باغهای هر عمارتی که در خود جای داده است، حال و هوایتان را عوض میکند. میخواهیم از دروازهای عبور کنیم که ما را به شهر شاعران و عاشقان ادب پارسی میرساند. دروازهای که با گذر از آن، میتوانیم اصیلترین فالودههای شیرازی را بخوریم و با جرعهای از اشعار ناب حافظ و سعدی، سیراب شویم. به دروازه قرآن شیراز خوش آمدید.
آشنایی با دروازه قرآن شیراز
از 6 دروازه قدیمی شیراز، دروازه قرآن تنها دروازهای بوده که باقی مانده است. در ورودی شهر از سمت مرودشت که میخواهید وارد شیراز شوید، در کنار فضای سنگی و کوههای باباکوهی و چهل مقام و بوستان خواجوی کرمانی، دروازه پر ابهتی شبیه به رحل قرآن ساخته شده است. تنگه بین دو کوه به تنگه الله اکبر معروف است. سه درگاهی به هم چسبیده که در بالای آن اتاقکی برای نگهداری قرآن هفده من قرار داده شده بود تا به این ترتیب کاروانهایی که از شهر خارج میشدند، از زیر قرآن رد شده و محافظت شوند.
اگر در شب به این دروازه زیبا رسیدید، نورپردازی و طراحی آن به گونهای به دل مینشیند که لذت تجربه شبهای شیراز را برایتان چندین برابر میکند. بوستان اطراف دروازه قرآن به گونهای دلنشین طراحی شده است که خانوادهها و مسافران زیادی را همنشین عصرانههای دلپذیر خود میکند. در گذشته، ماشینها هم میتوانستند از این دروازه عبور کنند اما در حال حاضر برای محافظت از بنا، پیاده راه گلکاری شده در دو طرف دروازه ساختند که فقط افراد، میتوانند از آن عبور کنند.
این دروازه سنگ صبور داغ از دست دادن هموطنانی است که در سال 98 در سیل شیراز، جان خود را از دست دادند.
دروازه قرآن شیراز کجاست؟
در مسیر مرودشت به شیراز در بزرگراه امام خمینی که پیش میروید، در سمت راست ورودی شهر شیراز، دروازه قرآن را میبینید. اگر از داخل شهر شیراز میخواهید به دروازه قرآن بروید، مسیر بلوار هفت تنان، شما را به مقصد میرساند.
فراموش نکنید که اگر قصد سفر به شیراز را دارید به راحتی میتوانید با رزرو هتل در رهینو، در بهترین هتل های شیراز اقامت داشته باشید.
تاریخچه دروازه قرآن شیراز
در زمان حکمرانی سلسه آل بویه بر ایران و عراق، عضدالدوله دیلمی از امیران مشهور، دستور بنای اولین خشت دروازه قرآن را صادر کرد. به دستور او، در قسمت بالای دروازه، فضایی برای نگهداری قرآن تعبیه شد تا به این ترتیب به برکت قرآن مسافران، سفرشان را به سلامت بگذرانند. در طول زمان، این بنا دچار تخریب شد تا اینکه در زمان کریم خان زند، شکل جدیدی از دروازه قرآن بازسازی و دو قرآن در اتاقکهای بالای دروازه، نگهداری شد.
شکوه و عظمت این دروازه تا سالها باقی ماند تا اینکه زلزلهای در دوره قاجار اتفاق افتاد و به بنا آسیب وارد کرد. در نهایت، بنا دوباره مورد بازسازی قرار گرفت. در این زمان در دو طرف دروازه قرآن دو اتاق ساخته شد که یکی به عنوان پاسگاهی برای سربازان و دیگری راهداری شیراز بود. این بنا تا سال 1315 بر جای خود باقی ماند تا اینکه شهرداری برای توسعه راه شمال شرقی شیراز، آن را به کلی تخریب و قرآنها را به موزه پارس شیراز منتقل کرد. در سمت چپ دروازه فعلی اتاق کوچکی میبینید که آرامگاه حاج حسین ایگار بود. بازرگانی که در سال 1327، بنای فعلی دروازه قرآن را در فاصله کمی از مکانی که بنای قبلی وجود داشت، میسازد.
قرآن روی دروازه قرآن
قرآنهای روی دروازه، همچون بنای آن، داستانهای زیادی را از سر گذراندند. برخی میگویند قرآنهای سنگینی که به قرآن هفده من مشهور است و توسط کریمخان در اینجا گذاشته شده بود، به خط امام حسین یا امام سجاد نوشته شده است. اما شیوه نگارشی که با قلم سه دانگ و خط محقق قوی در قرآن به کار رفته نشان میدهد این قرآن در دوره شاهرخ گورانی پسر تیمور (موسس سلسله تیموریان) به خط او نوشته شده است. میگویند وزن هر یک از این قرآنها چیزی حدود 51 کیلوگرم بوده که در طول سالهای طولانی با تخریب و فرسایش آن به وزن 20 کیلوگرم میرسد.
مردم قدیم شیراز اعتقاد عجیبی به این قرآنها داشتند به طوری در ابتدای هر ماه قمری به زیر این قرآنها میآمدند تا خود را از بلایا حفظ کنند. برخی هم میگویند نادرشاه این قرآنها را همراه خود به جنگ میبرد تا از آسیب و شکست محفوظ بماند.
در بنای امروز دروازه قرآن، دور تا دور آن، با آیاتی از قرآن تزئین شده است. در دو طرف طاق شمالی و جنوبی آیی 9 و آیه 88 سوره اسرا نوشته شده است. در ضلع غربی دروازه ، آیه 9 سوره حجر (إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّکْرَ.) و در ضلع غربی ادامه آن (وَإِنَّا لَهُ لَحَافِظُونَ) نقش بسته است.
معماری دروازه قرآن
در توصیفاتی که در دروازه قرآن زمان کریم خان نوشته شده، این بنا در قسمت بالایی خود اتاقهایی با پنجرههای مشبک سنگی داشته است که از بنای فعلی دروازه قرآن کوچکتر و جمع و جورتر بوده است. اتاقهای کوچکی که در بالای دو ورودی جرز دروازه اصلی میبینید، محل نگهداری قرآن بوده است. در تزئین بنای دروازه قرآن، طرح نقش نگاری از کاشیهای هفت رنگ میبینید. مصالح به کار رفته در این بنا از سنگ و سیمان است که در ترکیب با کاشیهایی که در ضلع شمالی و جنوبی دروازه به کار رفته، به جذابیت آن اضافه کرده است. ورودی اصلی آن، درگاه بزرگتر با گنبد تیز است که با کاشیهای رنگی تزئین شده است.
بعد از گذر از زیر دروازه قرآن میتوانید سری به بوستان زیبای خواجوی کرمانی بزنید و در کنار مقبره از اشعار زیبای این شاعر کرمانی، حظ کنید. موزه سنگی یا موزه هفت تنان نیز در نزدیکی دروازه قرآن است که دیدن آن صفای سفرتان را بیشتر میکند. فضای دروازه قرآن با کوههای بلند و بوستانهای اطرافش، حال اساسی برای پیک نیک به شما خواهد داد.
میتوانید یک شب خاطره انگیز را با یک شام خوشمزه در کنار نورپردازی زیبای اطراف دروازه قرآن سپری کنید. فراموش نکنید در کنار این بنای تاریخی عکسهای به یادماندنی و زیبا بگیرید. از دروازه قرآن که وارد میشوید بساط بلال و چای داغ فراهم است. اگر اهل صفا هستید همانجا خودتان را به بلالهای نمکی شیراز، دعوت کنید. اینجا مکانی است که در هر بار ورود و خروجتان به شهر عشاق، آن را خواهید دید.