یکی از زیباترین جاهای دیدنی شیراز، باغ‌ها هستند که باغ ارم در میان آنها حرف اول را می‌زند. این باغ بسیار سرسبز و پر از گل یکی از قدیمی‌ترین باغ‌های این شهر محسوب می‌شود که با قرار گیری در شمال شرقی فرصتی خوب برای گشت‌وگذار گردشگران ایجاد کرده است.
معرفی باغ ارم شیراز
این باغ در قلب شهر شیراز قرار دارد و با گل‌های زیبا حس و حال بیننده را عوض کرده و جانی تازه به او می‌بخشد. مساحت این باغ به اندازه 3 هکتار است و تنوع زیادی از درختان دارد. باغ ارم شیراز در حاشیه رودخانه کوشک قرار گرفته و این سرسبزی و زیبایی را مدیون آب‌های زلال و شفاف همین رودخانه است.
این باغ دارای عمارتی در میان خود است که گفته می‌شود این عمارت متعلق به دوران سلجوقیان است. تاریخ دقیقی از زمان ساخت این باغ وجود ندارد و به همین دلیل بر اساس بعضی از داستان‌های تاریخی و سفرنامه‌ها می‌توان حدس زد که این باغ متعلق به قرن‌های دهم و یازدهم هجری قمری بوده است.
باید گفت که این باغ در دوران حکومت سلسله‌های آل اینجو و آل اسحاق وجود داشته است. البته کریم خان زند تلاش و کوشش‌های زیادی برای آبادی و ساخت و ساز در این باغ انجام داده است. آنچه را که ما امروز از باغ مشاهده می‌کنیم، نتیجه زحمات و تلاش‌های کریم خان زند بوده و تمامی آنها در زمان او انجام شده است. به دوران قاجار که برگردیم متوجه می‌شویم که این باغ به مدت زمان 25 سال در دست سران ایل قشقایی بوده و گفته می‌شود که آنها عمارت موجود در باغ را احداث کرده‌اند.
بعد از اینکه باغ از دست آنها خارج شد، در زمان ناصر الدین شاه اقداماتی برای ساخت عمارت دیگری در باغ انجام شد. در مدت زمان چند سال ساخت این عمارت باشکوه به اتمام رسید. این عمارت که توسط ناصرالدین شاه احداث گردید، هنوز هم پابرجاست. اما متاسفانه برای بازدید عموم باز نیست و هیچ کس اجازه بازدید از آن را ندارد. عمارت‌های موجود در باغ شاهکار هنر معماری ایرانی هستند و می‌توان بهترین هنر ایرانی را در آنها مشاهده کرد.
باغ ارم شیراز کجاست؟
باغ ارم شیراز در خیابان ارم قرار دارد. این باغ در نزدیکی میدان ارم و مجموعه دانشگاه شیراز واقع شده است.
دسترسی به باغ ارم شیراز
دسترسی به باغ ارم شیراز بسیار اسان و راحت است. برای اینکه به باغ بروید می‌توانید از خط مترو استفاده کنید. نزدیک‌ترین ایستگاه به باغ ایستگاه نمازی است. بعد از اینکه به ایستگاه نمازی رسیدید، کمی پیاده‌روی کنید و بعد از ده دقیقه با عبور از میدان دانشجو و میدان ارم خود را در مقابل باغ خواهید یافت.
در صورتی که با خوردوی شخصی می‌خواهید به باغ بروید، از سمت شمالی شهر خود را به باغ برسانید. بلوار شهید چمران بهترین راه دسترسی است. بلوار را تا انتها بروید و از میدان دانشجو بگذرید. بعد از میدان دانشجو، میدان ارم را تا انتها بروید و در مدت زمانی کوتاهی در مقابل باغ خواهید بود.
در صورتی که می‌خواهید از سمت جنوب شیراز به باغ بروید، ابتدا به خیابان آزادی خود را رسانده و بعد از آن مسیر به خیابان ارم بروید و میدان را طی کنید و به باغ بروید.
فراموش نکنید که اگر قصد سفر به شیراز را دارید، به راحتی می‌توانید با رزرو هتل در رهی نو، در بهترین هتل های شیراز اقامت داشته باشید.
معماری باغ ارم شیراز
همانطور که گفته شد تاریخ دقیقی برای زمان ساخت این باغ وجود ندارد. اما بر اساس روایت‌های تاریخی عمارت‌های آن در دوران قاجار ساخته شدهاند و هنر معماری ایرانی را نشان می‌دهند. در سفرنامه‌ها گفته شده است که این باغ متعلق به قرن دهم و یازدهم هجری قمری بوده و و دوران زیادی را از سرگذرانده است. این باغ در دوران قاجار و پهلوی خانه و محل استقرار سران ایل قشقایی بوده تا اینکه باغ از دست آنها خارج می‌شود. سران قشقایی به علت اینکه از حکومت مصدق طرفداری می‌کنند، تبعید می‌شوند و باغ از آنها گرفته می‌شود.
عمارت دوم این باغ توسط حسن علی خان نصیر الملک طراحی شد. البته او درگذشت و خواهر زاده‌اش امور این باغ باشکوه را در دست گرفت. عمارت تکمیل شده متعلق به خاندان قوامی شیراز است و گذشته‌های تاریخی این خانواده را بیان می‌کند.
به هر گوشه این باغ که بنگرید، گل‌ها و گیاهان متنوعی مشاهده می‌کنید که از گوشه و کنار دنیا جمع آوری شدهاند و در این مکان کاشته شدهاند. اکنون این باغ را می‌توان نمونه‌ای از زیباترین نمایشگاه‌های گل و گیاه دانست. دانشگاه شیراز در حال حاضر اداره ان را برعهده دارد و ساختمان آن در دست دانشگاه حقوق است.
این باغ در تیرماه سال 1390 در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد و برای همیشه در تاریخ ایران ماند و مانند ستاره‌ای به درخشش خود ادامه می‌دهد.
باغ ارم شیراز از معماری بسیار باشکوهی برخوردار است و می‌توان گفت که زیباترین معماری ایرانی را می‌توان در آنها مشاهده کرد. یکی از عمارت‌های این بنا سه طبقه است و به تقلید از سبک معماری دوران زندیه ساخته شده و جلوه‌ای از هنر و معماری است. این شاهکار هنری دوران قاجار نقوش و تصاویر بسیار برجسته‌ای دارد. تصاویری را که بر روی طاق‌های این بنا دیده می‌شود مربوط به نبردهای شاهنامه و نبردهای شاهان قاجار هستند.
در تالار باغ ارم شیراز نقاشی‌های بسیار جالب و آینه‌کاری‌های زیبایی استفاده شده است. پنجره‌های آهنی در طبقه اول ساختمان بکار رفته است که نمونه‌های بسیار جالبی از دوره قاجار هستند. درهای چوبی این عمارت از چوب سارج هستند و با گذشت زمان زیاد هنور به شکل اولیه خود باقی مانده‌اند.
در قسمت ایوان این بنا کاشی‌کاری‌هایی استفاده شده است که بسیار جالب هستند و نمونه آن در سایر بناهای قاجار دیده نمی‌شود. همچنین باید اشاره کرد که در قسمت زیرین این عمارت سردابه‌ای قرار دارد که آب از وسط آن عبور می‌کند و این سردابه محل مناسبی برای زندگی در تابستان بوده است.
بناهای باغ ارم شیراز
عمارتی که در وسط این باغ ساخته شده به عنوان هسته مرکزی باغ شناخته می‌شود و کاربردهای زیادی داشته است. همانطور که گفته شد این باغ در زمان قاجاریه ساخته و تقلیدی از معماری زندیه در آن دیده می‌شود. به معماری، نقاشی، کاشی کاری و گچ بری آن که بنگرید، عظمت و زیبایی واقعی آن پی می‌برید.
دو نیم دایره در دو طرف پیشانی این بنا مشاهده می‌کنیم. یک تابلو در وسط این این پیشانی قرار دارد که 3 هلال روی هم رفته دارد. این هلالی‌ها را به اصطلاح سنتوری می‌گویند. بر روی این تابلو می‌توان تصاویری از شاهنامه فردوسی، داستانهایی از نظامی، ادبیات کهن و همچنین نبرد شاهان قاجار دید.
این عمارت 3 طبقه دارد و دارای تزئینات فراوانی است. در طبقه پایین اتاق‌هایی قرار دارد که بسیار خنک هستند. از این اتاق‌ها برای روزهای گرم تابستان استفاده می‌کردند و دارای کاشی کاری‌های رنگین هستند. البته ناگفته نماند که در طبقات بالا نیز از ستون‌هایی استفاده شده است که الهام گرفته از ستون‌های تخت جمشید هستند.
طبقه زیرین هم سطح زمین است و در قسمت وسط خود یک تالار اصلی دارد. این تالار به نام حوضخانه معروف است که در سمت آن دو راهر قرار دارد. به انتهای هر دور راهرو که نگاه کنید پله‌هایی را مشاهده خواهید کرد که از آن پله‌ها برای رفتن به طبقات بالا استفاده می‌شود. البته در دو سمت این دو راهرو دو سالن بزرگ نیز وجود بیاورد.
در طبقه دوم این عمارت ایوانی بزرگ با دو ستون قرار دارد. یک سالن بزرگ در پشت ایوان مشاهده می‌کنیم که در هر دو سمت آن راهروهایی قرار دارد. در بالای راهروها دو گوشوار مشاهده می‌کنیم. در اطراف این راهروها 4 اتاق قرار دارد.
ایوان‌های بزرگ در دو سمت خود دو ایوان کوچک دارند. در پشت این ایوان‌ها ارسی‌ها و درک‌هایی قرار دارد. دو ستون سنگی در این ایوان‌ها مشاهده می‌شود. طبقه سوم این عمارت نیز یک سالن بزرگ در وسط خود دارد. این سالن شبیه سالن طبقه دوم است.
ساعت و هزینه بازدید از باغ ارم شیراز
باغ ارم شیراز همه روزه برای بازدید عموم مردم باز است. این باغ در 6 ماهه اول سال از ساعت 8 صبح تا 8 شب و در 6 ماهه دوم سال صبح‌ها از 8 تا 1 بعد ظهر و عصرها از 3 تا 8 شب باز است.
قیمت بلیط این باغ نیز برای ایرانیان 5 هزار تومان و برای گردشگران خارجی 20 هزار تومان است.
جاهای دیدنی اطراف باغ ارم شیراز
در سمت جنوبی باغ ارم شیراز رودخانه خشک قرار دارد که این رودخانه از شرق به سمت غرب گسترش پیدا کرده است. یکی از زیباترین قسمت‌های این باغ می‌توان گفت که خیابانی است که از قسمت شرقی به غربی امتداد دارد. در دو سوی این خیابان درختان سرو زیادی کاشته شده که بسیار زیبا هستند.
این درختان بلند قامت چشم انداز زیبایی ایجاد کرده و چشمان را از دور به خود خیره می‌کنند. البته به علت اینکه موزون هستند به آنها سروناز نیز می‌گویند. در کنار یکی از این سرونازها تاکی وجود دارد که تا حدود 30 متر بلند شده است و شاخه‌های آن مانند پیچک سرتاپای درخت را پوشانده است. در صحن این باغ می‌توان انواعی از درختان زینتی را مشاهده کرد که عطر و بوی نارنج در میان آنها با جسم و جان بازی می‌کند.
درختان مثمر این باغ شامل انار، ازگیل، نارنج و خرمالو، گردو، بادام و گلابی و .. هستند و درختان بی‌میوه یا غیر مثمر این باغ شامل سرو، کاج، بید مجنون، زبان گنجشک، بید مشک، سپیدار، اکالیپتوس، افرا، سروناز و ... می‌شود.
