خانه تاریخی پیرنیا در مقابل مسجد جامع نائین و محله باب‌المسجد این شهر قرار دارد. در حال حاضر این خانه محل نمایندگی میراث فرهنگی و موزه مردم‌شناسی نائین است. قدمت این خانه حدود 400 سال و از بناهای دوره صفویه است که یکی از قضات عالی رتبه دوره صفویه به نام قاضی نور به عنوان حاکم شهر، مامور نائین شد و این خانه را به دلیل نزدیک بودن به مسجد، دیوان‌خانه قضایی خود قرار داد. این خانه به وسیله بعضی از رجال خاندان معروف پیرنیا از اولاد قاضی نور خریداری شد و تا سال 1349 شمسی در اختیار خاندان پیرنیا بود و به خاطر ارزش‌های تاریخی این خانه، از میرزا احمد خان نائینی آخرین مالک این خانه خریداری شد و در اختیار میراث فرهنگی کشور قرار گرفت که اکنون به عنوان موزه مردم‌شناسی تغییر کاربری داده است. معماری این خانه یک معماری کویری است و به صورت گودال باغچه ساخته شده است. طرح گودال باغچه که از جهت عایق بودن حرارت و نفوذ نکردن سرما و گرما مخصوص خانه‌های کویری است. قسمت شمالی این خانه رو به آفتاب است و نور این خانه را تأمین می‌کند و در زمستان‌ها بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد. در طرفین خانه، معمولا اتاق‌هایی است که در فصول مختلف سال استفاده می‌شود، البته در تابستان بیشتر از قسمت پایین که همان گودال باغچه است، استفاده می‌شود.
