به سوی شهر گلاب و گلاب‌گیری حرکت می‌کنیم تا در میان خانه‌های خشتی و کوچه پس کوچه‌های کاهگلی‌اش، سری به یکی از باغ‌های دیدنی و معروف ایرانی بزنیم. بله درست حدس زدید! مقصد امروز ما باغ معروف فین کاشان است که معماری باشکوه و دلنشینش، هوای در آغوش گرفتن عطر گل‌های باغ را دارد. برویم با هم سری به این ترکیب زیبای ایرانی بزنیم و در چایخانه سنتی‌اش، به تماشای جویبارهای زیبا و بناهای دیدنی باغ بنشینیم، به خلوت کریمخانی سری بزنیم و تجدید دیداری با موزه ملی کاشان کنیم.
معرفی باغ فین کاشان
باغی که می‌بینید از جمله جاهای دیدنی کاشان است که علاوه بر ثبت در فهرست آثار ملی، در فهرست میراث جهانی یونسکو نیز به ثبت رسیده است. این باغ به وسعت حدود 33 هزار مترمربع، با معماری شکوهمند و زیبایی که دارد، به باغ شاه نیز معروف است. از همان بدو ورودتان به باغ، زیبایی شگفت‌انگیزی پیش رویتان می‌بینید که روزگار دور و درازی دارد. یک عمارت در انتهای جویباری که به حوض منتهی می‌شود، با حیاطی که دور تا دور آن از گیاهان و بوته‌های سرسبز بهاری، پر شده است، شما را وامی‌دارد تا دوربین عکاسی‌تان را به دست بگیرید که مبادا از ثبت این زیبایی‌ها غافل شوید.
حوضی که در جلوتر با آن برخورد می‌کنید، حکایت‌های جالبی دارد. درگذشته و در زمان زرتشت مردم معتقد بودند با انداختن سکه در درون حوض، حاجات و آرزوهایشان برآورده می‌شود. در واقع بخشی از دارایی خود را به آب که مظهر پاکی است هدیه می‌کردند تا برکت وارد زندگی‌شان شود.
باغ فین کاشان کجاست؟
برای بازدید از باغ فین کاشان راهی شهر تاریخی کاشان شوید. به کاشان که رسیدید مسیرتان را به سمت خیابان امیرکبیر ادامه دهید. در نهایت تابلوها راهنمایی‌تان خواهند کرد تا شما را به باغ فین کاشان برساند. این باغ در بخش مرکزی شهر کاشان قرار دارد.
تاریخچه باغ فین کاشان
باغ فین کاشان روزگار دور و درازی را به خود دیده است. البته در مورد قدمت باغ، حکایات زیادی وجود دارد. برخی این باغ را به زمان سلسله ساسانی و حکومت اردشیر بابکان نسبت می‌دهند و برخی معتقدند در زمان یعقوب لیث صفاری، این باغ به چشم خورد. بیایید کمی تاریخ را زیر و رو کنیم:
در اواخر حکومت شاه طهماسب، زلزلهای شدید اتفاق می‌افتد که باغ فین در اثر آن به شدت آسیب می‌بینید. باغی که امروز می‌بینم، بقایای همان باغ اصلی است که در زلزله از بین رفت. در زمان شاه عباس اول، باغ فین مجدداً ساخته شد و برج‌های گرد و مرتفع در آن قرار گرفت. در فاصله بین باغ قدیم و جدید نیز یک خیابان و میدان طراحی کردند که برای انواع مسابقه و چوگان و اسب‌سواری کاربرد داشت.
در زمان شاه عباس دوم، طبقه فوقانی بنای شترگلوی صفوی ساخته شد. سردرهای ورودی، حمام‌ها و کوشک صفوی نیز در این دوران ساخته شد. سنگفرش‌هایی که امروز در اطراف چشمه فین می‌بینید، متعلق به شاه سلیمان در زمان صفوی است.
در دوران زندیه نیز کریم‌خان زند، همراه با مرمت و بازسازی‌های دیگری که روی باغ انجام داد، بنای خلوت کریمخانی را احداث کرد. دوره قاجار نیز باغ فین مورد توجه زیادی قرار گرفت. نقاشی و تصاویری که در بنای شترگلوی صفوی و فتحعلی شاه می‌بینید، متعلق به دوران قاجار است. عمارت بادگیر که امروز تبدیل به کتابخانه شده است، به همراه عمارت شاه‌نشین و حوض جوشان نیز در زمان قاجار ساخته شد. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی نیز مرمت‌هایی روی سردر، بام‌سازی کوشک و آب خروجی حوض‌ها انجام شد.
بیشتر بخوانید: معرفی خانه‌های تاریخی کاشان + عکس و آدرس
وقایع تاریخی باغ فین کاشان
این باغ پر آوازه، فصل‌های مختلفی از روزگاران به خود دیده است. دیوارهای این باغ شاهد حکایت از اتفاقات تاریخی بسیاری دارد که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم، در واقع قتل امیر کبیر در حمام فین تنها یکی از اتفاقات این مجموعه است:
جشن شاه اسماعیل صفوی
در دوران صفوی، این باغ به مناسب آغاز حکومت صفوی تزئین شد و جشن عمومی برای آغاز حکومت شاه اسماعیل صفوی، در این باغ برگزار شد. اینجا به مناسبت حضور شاه‌عباس صفوی، دو بار میزبان جشن و پایکوبی عمومی بوده است.
قتل حاکم کاشان
در دوره‌ای که خضر نهاوندی بر کاشان حکومت می‌کرد به واسطه قدرت و اقتدار زیادی که داشت، باعث نگرانی شاه‌عباس شد. به این ترتیب، در سال 986 هجری، فردی با چاقو او را در این باغ کشت.
مرگ شاه صفی
می‌گویند شاه صفی بارها برای تفریح به باغ کاشان می‌رفت. آخرین باری که به باغ رفت به‌خاطر مصرف بیش از اندازه مشروب، جانش را از دست داد. بعدها فرزند او در همین باغ مراسم تاج‌گذاری‌اش را انجام داد.
قتل امیر کبیر
این حکایت را احتمالاً بارها و بارها شنیده باشید. امیرکبیر بزرگ به واسطه اقدامات زیادی که در بهبودی و آبادی ایران داشت، بسیار مورد توجه ناصرالدین‌شاه قرار گرفته بود. از سویی دیگر دشمنان زیادی همچون مادر شاه داشت که در نهایت باعث شد از مقام صدارت عزل شده و به کاشان تبعید شود. بعد از این اتفاق، ناصرالدین‌شاه پشیمان می‌شود و فردی را به دنبال او می‌فرستد. درباریان شاه نیز از این موقعیت و مستی ناصرالدین‌شاه استفاده می‌کنند و برای قتل امیرکبیر از شاه امضا می‌گیرند. در نهایت زمانی که امیرکبیر در حمام فین مشغول حمام بود، قاتلان وارد شده و حکم شاه را به او می‌دهند و آخر او را با یک پارچه خفه می‌کنند. بعد از مرگ امیرکبیر هفت روز عزای عمومی در شهر کاشان اعلام شد.
پناهگاه نایب حسین کاشی
در دوران محمدعلی شاه، باغبانی به نام نایب حسین کاشی و یارانش حدود 14 سال در اینجا پناه گرفته بودند که در نهایت توسط دولت مرکزی دستگیر و اعدام می‌شوند.
سازنده باغ فین کاشان
در زمانی که شاه عباس یکم روی کار آمد، دستور آبادانی شهر کاشان، به طور جدی بررسی شد و بنای اولیه باغ فین ساخته شد. البته طراح باغ فین را غیاث‌الدین جمشید کاشانی، ریاضی‌دان معروف دوران صفوی می‌دانند و برخی دیگر معتقدند شیخ بهایی طراح باغ بوده است.
معماری باغ فین کاشان
این باغ از لحاظ معماری تمام اصول استاندارد و هارمونی‌های لازم را رعایت کرده است. با تماشای نظمی که در معماری این باغ نهفته است، جان‌تان صفا می‌یابد. در طراحی این باغ تقارن خاصی به کار رفته است که البته با دخالت شاهان تا حد زیادی از میزان آن کم شده است. اما این بنای زیبا را هدیه ماندگار از دوران صفوی می‌توان دانست که دور تا دور و آجر به آجر آن با نظمی شکوهمندانه در کنار هم قرار گرفته است.
در جای جای باغ عناصر پایداری را می‌بینید که به زیبایی این باغ کمک کرده است. برای مثال عنصر آب در استخر مقابل کوشک به صورت راکد و در جویبارهای باغ به صورت جاری، می‌رقصد. همین آب، در حوض جوشان و حوضخانه‌های باغ به صورت فورانی در حال جوشش است. از همان ورودی اصلی باغ گذرگاه‌های باغ آغاز شده و با سنگفرش‌های سنگی شما را به داخل هدایت می‌کند. درختان قدیمی همچون سرو و لیلی و مجنون نیز به قدمت سال‌های طولانی، همچنان به زیبایی هر چه بیشتر این باغ را تزئین کردند.
علت نام‌گذاری باغ فین
در ابتدا این باغ به شاه باغ معروف بود. دیوار و بارو و برج‌هایی که در این باغ می‌بینید، همگی دور تا دور باغ را احاطه کرده تا آن را خانه‌ای از جنس باغ‌های ایرانی جلوه دهد. جالب است بدانید نام باغ فین، به علت منطقه‌ای است که باغ در آن قرار دارد. فین یا فینه نام کلاه‌های قدیمی بود که مردم کاشان بر سرشان می‌گذاشتند.
بهترین زمان بازدید از باغ فین کاشان
برای بازدید از باغ هر روز به جز تعطیلات رسمی یعنی تاسوعا و عاشورا، شهادت امام علی، 28 صفر، رحلت امام خمینی و شهادت امام صادق، می‌توانید از ساعت 9 صبح تا 7 بعدازظهر به تماشا بیایید. البته در شش ماه دوم سال باغ تا ساعت 5 بعدازظهر بیشتر باز نیست. هزینه بازدید از باغ فین کاشان نیز برای گردشگران ایرانی 5000 تومان است. در صورتی که گردشگر خارجی همراه‌تان است، هزینه بازدید او از باغ 50 هزار تومان است.
جاهای دیدنی اطراف باغ فین
باغ فین، خود به تنهایی آن‌قدر جاذبه دیدنی دارد که احتمالاً یک روز کامل را از شما بگیرد. با این حال بعد از بازدید از باغ می‌توانید از جاذبه‌های اطراف باغ فین نیز دیدن کنید و کاشان گردی‌تان را کامل‌تر کنید.
تپه سیلک در خیابان امیرکبیر، به‌عنوان اولین تمدن شهرنشینی انتظارتان را می‌کشد. این بنا از گل رس و سفال ساخته شده و عبادتگاه باستانی به شمار می‌رود.
خانه طباطبایی‌ها نیز در محله تاریخی سلطان محمد، به واسطه داشتن معماری زیبای ایرانی، جاذبه دیدنی خواهد بود. بعد هم می‌توانید سری به مسجد و مدرسه آقابزرگ بزنید. اینجا یکی از باشکوه‌ترین جاذبه‌های معماری از دوران قاجار است. اگر هم می‌خواهید گالری عکاسی‌تان را کامل‌تر کنید می‌توانید سراغ پشت‌بام گنبدی و زیبای حمام سلطان امیراحمد در همان حوالی بروید.
آیا تا به حال به تماشای این باغ دیدنی و زیبا رفتید؟ تجربه‌تان را از بازدید از باغ فین کاشان برایمان بنویسید.
