خانه لاری ها یزد

خانه لاری های یزد

خانه لاری‌ های یزد که درواقع از آن به عنوان نماد شهر یزد نام می‌برند، یکی از بناهای قدیمی و باشکوه دوران قاجار است که در یک دوره زمانی به عنوان خانقاه نعمت‌اللهی مورد استفاده قرار می‌گرفت. این خانه متشکل از چندین بخش است. حیاط اصلی، ایوان و بادگیر، سرداب، فضاهای بسته، حیاط میانی، حیاط سوم و غروب نشین از بخش‌های خانه لاری های یزد است که با پیروی از اصول معماری خاص یزد ساخته شده است. به جرات می‌توان خانه لاری ها یزد را یکی از دیدنی‌ترین جاذبه‌های گردشگری این شهر که به عنوان نخستین شهر جهانی ایران هم شهرت دارد، معرفی کرد. با حضور در خانه لاری های یزد به دوران گذشته و حال و هوای زندگی در آن سفر می‌کنید.

معماری اصیل ایرانی، تزئینات زیبا و هنرمندانه، به‌کار بردن سبک ساخت خانه‌های یزدی، حفظ حریم خانه از دید نامحرم، ارزش به حریم خصوصی، یکپارچگی بخش‌های مختلف خانه، نوع چینش اصولی فضاهای مختلف در کنار یکدیگر، ساخت بادگیر، آینه‌کاری‌ها و گچبری‌های هنرمندانه، در و پنجره‌های زیبا با شیشه‌های رنگارنگ، ارسی‌ها و اتاق‌هایی که با دستان استادان زمان آینه‌کاری و نقاشی شده از ویژگی‌های جذاب این عمارت قدیمی است. مساحت خانه لاری ها یزد 1700 متر و زیربنای آن 1200 متر است که در مجموع 3 حیاط، 6 باب خانه و بخش‌های مختلف مانند چند ایوان، تعدادی تالار، چندین اتاق، سردر و هشتی را شامل می‌شود. زمانی که به خانه لاری ها قدم بگذارید، در جای جای آن می‌توانید اسناد تاریخی را مشاهده کنید که آن را به موزه اسناد بدل ساخته است. این میراث ملی کشور در سال 1375 و در 24 بهمن ماه با شماره 1837 به عنوان میراث ملی کشور، به ثبت رسید.

خانه لاری ها یزد کجاست

خانه لاری ‌ها یکی از خانه‌های زیبا، قدیمی و متعلق به دوران قاجار است. این عمارت باشکوه در شهر یزد، خیابان امام خمینی (ره)، محله قدیمی فهادان و در نزدیکی «عمارت کلاه‌ فرنگی»، یکی دیگر از آثار تاریخی یزد قرار دارد. اگر می‌خواهید با خودروی شخصی به خانه لاری‌ های یزد بروید، باید پس از رسیدن به محله فهادان از اتومبیل پیاده شده و مسیر محله تا خانه لاری ‌ها را پیاده‌روی کنید. درصورتی که از وسایل نقلیه عمومی مثل اتوبوس استفاده می‌کنید، می‌توانید از ایستگاه اتوبوس سید مصطفی خمینی که در فاصله 1.5 کیلومتری از خانه‌ لاری ‌ها است، بروید. البته به دلیل فاصله کم این ایستگاه اتوبوس به خانه لاری‌ ها، شما هم می‌توانید مانند بسیاری از گردشگران این مسیر را پیاده‌روی کنید.

ساعت بازدید خانه لاری ها: می‌توانید در تمامی ایام هفته از ساعت 8 صبح تا 20 شب به بازدید از خانه لاری ‌های یزد بروید. بهای بلیط برای ما 2500 تومان و برای اتباع خارجی 15 هزارتومان تعیین شده است.

تحلیل خانه لاری ها یزد

لاری‌ها نام یکی از خاندان مطرح استان فارس است که در پیشه تجارت فعالیت می‌کردند. این خاندان نزدیک به 3 قرن پیش از استان فارس به یزد مهاجرت کرده و بخش‌های مختلفی از این شهر قدیمی را برای سکونت انتخاب کردند. درست در سال 1286 هجری قمری مقارن با حکومت پادشاهان قاجار، «حاج محمد ابراهیم لاری»، که از تجار مشهور در شهر یزد بود، از «حاج غلامحسن ملازینل»، خواست تا خانه‌ای باشکوه و در باب شان و منزلت وی بسازد. خانه لاری‌ ها در دوران قاجار یکی از بهترین و برجسته‌ترین خانه‌های شهر یزد محسوب می‌شد که نسل‌های مختلفی از خاندان لاری‌ها در آن زندگی کردند. به نظر می‌رسد خانه لاری ها یزد در گذشته «خانقاه نعمت‌اللهی»، بوده و به عنوان یکی از خانه‌های مشهور ثروتمندان و اشراف‌زادگان زمان خود به شمار می‌رفت. شهر یزد در اقلیم گرم و خشک و در معرض بادهای گرمسیری همراه با گرد و غبار قرار دارد. از این رو معماری خانه‌های آن به سبک معماری خاص یزد است. خانه لاری‌ها هم از این قاعده مستثنی نیست و با رعایت نکات زیر، خانه‌ای کاملا مناسب کویر و اقلیم خاص کویری است.

• از فرم‌های درونگرا و محصور برای بنا استفاده شده است (حیاط مرکزی)
• محور اصلی ساختمان عمود بر جهت بادِ مطلوب است
• نسبت محیط به سطح زیربنا کمتر است
• فضاهای باز و بسته در این خانه ایجاد شده است
• دیوارهای خانه قطور است
• ساختمان و حیاط در عمق زمین قرار دارد
• اتاق‌ها در ارتفاع نسبتا بلندی قرار دارد
• رنگ نما و سطوح روشن است

جاهای دیدنی یزد | جاذبه ها و تفریحات یزد با عکس و آدرس

تا اواخر حکومت پهلوی اول شکوه و عظمت خانه لاری ‌های یزد پابرجا بود، اما متاسفانه با گذشت زمان و به دلیل انتقال خانه از یک نسل به نسل دیگر لاری‌ها و موروثی شدن آن، رونق و شکوه سابق خود را از دست داد. تا این که پس از گذشت سال‌ها به یک ساختمان متروکه و غیر مسکونی تبدیل و متحمل خسارات جدی و صدمات قابل توجهی شد. خوشبختانه پس از پیگیری‌ها و تلاش‌های پی‌درپی سازمان میراث فرهنگی کشور، در سال 1363 خانه لاری‌ های یزد از «علی یزدی‌نژاد»، خریداری شد. سپس بازسازی و تعمرات اساسی بر این خانه انجام شد تا از ایجاد صدمات و خسارات بیشتر جلوگیری شود. پس از مرمت خانه لاری ها به محل اداره میراث فرهنگی تغییر کاربری داد و امروزه پس از گذشت 270 سال از ساخت آن، به مالکیت سازمان اسنداد و کتابخانه ملی درآمده است. البته از سال 1385 بخش‌هایی از خانه به استفاده اداری و قسمت‌هایی هم برای تاسیس موزه اسناد ملی به این سازمان واگذار شده است. پیش‌تر هم از بخش‌های مختلف خانه لاری های یزد صحبت کردیم. در این قسمت می‌خواهیم در مورد حیاط اول، حیاط میانی، حیاط سوم و سرداب بگوییم.

• حیاط اول: حیاط اول که حیاط اصلی خانه لاری ها هم محسوب می‌‌شود، متشکل از ایوانی وسیع، فضاهای بسته، غروب‌نشین و سرداب است. ایوان به واسطه دیوارهای داخلی، اتاق‌ها و گوشواره‌های اطراف آن از قسمت‌های مهم حیاط اصلی است. چند بادگیر در آن طرف حیاط و یک بادگیر بلند در پشت ایوان ساخته شده است. سه پله که با سنگ‌های مشبک‌کاری شده تزئین شده است، فضاهای بسته که همان اتاق‌های خانه لاری ها را از حیاط جدا می‌کند.
• حیاط میانی: در قسمت مرکزی حیاط میانی که شبیه به حیاط اصلی ساخته شده است، ایوانی بلند با دهانه‌ای بزرگ وجود دارد. یک پنج‌دری در روبه‌روی ایوان، یک هفت‌دری در شمال غربی حیاط، یک پنج‌دری و یک سه‌دری هم در بخش شمال شرقی حیاط ساخته شده است.
• حیاط سوم: حیاطی کوچک که داخل آن یک اتاق ساخته شده، در قسمت شمال شرقی خانه لاری ها یزد دیده می‌شود که به اندازه یک طبقه از حیاط میانی، بلندتر است. در این حیاط ورودی و خروجی کاملا مجزا است و درواقع بخشی کاملا مستقل از ساختمان محسوب می‌شود. از ویژگی جالب حیاط سوم، دومنظوره بودن آن است. یعنی هم ویژگی یک فضای بسته را دارد و هم ویژگی یک فضای باز.
• سرداب: سرداب اصلی عمارت در سمت بادگیر و ایوان است و با عمق 6 متر و 38 پله از کف حیاط جدا می‌شود. سقف سرداب طاق‌مانند و از گچ و نی ساخته شده است. وقتی وارد سرداب شوید، دو شمسه رنگین می‌بینید که بسیار زیبا است. البته یک سرداب دیگر هم در ضلع غربی ساختمان است که ظاهرا از آن به عنوان بهارخواب استفاده می‌کردند. جالب است بدانید در گذشته از این سرداب‌ها برای نگهداری گوشت و حبوبات هم استفاده می‌شد.
• ورودی خانه لاری ها: معمار و طراح عمارت لاری های یزد، دو در ورودی را برای این خانه درنظر گرفته است. یکی از این درهای ورودی در هشتی خانه قرار دارد و پس از عبور از هشتی و یک دهلیز، به تالار و حیاط اندرونی وارد می‌شویم. این حیاط در ضلع غربی خانه قرار دارد. در ضلع شمالی ساختمان هم یک در ورودی تعبیه شده است که درواقع در فرعی ساختمان است و می‌توانیم باعبور از این در به حیاط بیرونی برویم.

معماری خانه لاری های یزد

پرواضح است که خانه لاری های یزد هم مانند دیگر خانه‌های قدیمی این شهر، از اصول معماری یزدی پیروی می‌کند. در این خانه حریم اهل خانه به خوبی حفظ شده است. درواقع بدون اجازه صاحب‌خانه نمی‌توانید به هیچ کدام از قسمت‌های خانه نگاه کنید. اصطبل، مطبخ و انبار با درهای جداگانه به بیرون از خانه متصل می‌شود. هشتی هم در فضای مشترک حیاط اول و حیاط دوم وجود دارد تا پس از اجازه دادن صاحبخانه، وارد خانه شد. خشت، گل، آجر، کاه، ساروج و گچ از جمله مصالحی است که در ساخت بنا از آن استفاده شده است. دَم‌گیری گچی، نماسازی و استفاده از تزئینات زیبا و منحصربه‌فرد از دیگر ویژگی‌های معماری این خانه قدیمی است که همگی مناسب با اقلیم شهر یزد است. بادگیرها هم نقش ایجاد سایه، خنک کردن فضا، ایجاد تهویه مطبوع و از همه مهم‌تر استحکام بنا را برعهده دارند. در خانه لاری ها یزد، فضاهای زیرزمینی، اندرونی، بیرونی و فضاهای فصلی ایجاد شده تا هر کدام در زمان و فصل مناسب، آرامش و امنیت اهل خانه را فراهم کند. به طور کل، معماری خانه لاری های یزد، نشان از چیره‌دستی معمار و استادکاری سازندگان و هنرمندان آن زمان دارد که در نهایت یک خانه در خور اعیان و اشراف‌ را پدید آورده است.

بادگیر خانه لاری ها

خانه لاری های یزد به سبک معماری یزد ساخته شده است. ساخت بادگیر از اصول معماری خانه‌های یزدی است که در این خانه هم شاهد آن هستیم. چند بادگیر در خانه لاری های یزد وجود دارد. یکی از بادگیرهای خانه درست در پشت ایوان قرار دارد. بادگیری که ارتفاع آن نسبتا بلند است و از داخل حیاط می‌توان آن را مشاهده کرد. جالب است بدانید این بادگیر فرق قابل توجهی با بادگیرهای خانه‌های یزد دارد. معمولا در خانه‌های یزد بادگیر را بر محور اصلی حیاط می‌سازند. در حالی که بادگیر خانه لاری ها در گوشه ایوان ساخته شده است. معماران این بادگیر را بادگیر اصلی خانه لاری ها معرفی کرده‌اند. بادگیرهای دیگر خانه در طرف دیگر حیاط ساخته شده است. از نکات جالب در مورد بادگیرها چوب‌های داخل آن‌ها است. این چوب‌ها علاوه بر این که باعث شکست باد و خنک شدن فضا می‌شود، استحکام عمارت را هم افزایش می‌دهد.

اقامت در  هتل داد یزد، هتل مشیرالممالک یزد و هتل پارسیان صفائیه یزد را از دست ندهید