درباره یخدان مویدی کرمان
کرمان از جمله شهرهای جذاب و مملو از مکان‌های گردشگری است که از نظر موقعیت جغرافیایی تقریبا در جنوب شرقی ایران واقع شده است. مکان‌های دیدنی این استان پهناور کشور دارای معماری دلنشینی است که نظر هر بیننده‌ای را جلب می‌کند. در این مطلب قصد داریم یخدان مویدی کرمان را که یکی از جاذبه‌های دیدنی این شهر است به شما معرفی کنیم، با ما همراه باشید.
آدرس یخدان مویدی
یخدان مؤیدی از جمله آثار تاریخی کرمان و بزرگترین یخچال خشتی ایران و جهان محسوب می‌شود. در گذشته اهالی شهرستان کرمان از انواع قنات‌ها، آب انبارها، یخدان‌ها یا کانال‌ها بهره می‌بردند تا از این طریق زندگی راحت‌تری را تجربه کنند. آب انبارها منبع اصلی تامین آب قنات‌ها به شمار می‌رفت و به همین ترتیب آب موردنیاز برای ذخیره‌سازی در یخدان‌ها از قنات‌ها تامین می‌شد. جالب است بدانید یخدان‌های بزرگ از این روال مستثنی بودند و هر یک برای خود یک قنات اختصاصی داشتند. این یخدان‌ها در گذشته‌هایی که خبری از اختراع برق در میان نبود مانند یک یخچال عمل می‌کردند.
این اثر تاریخی که در حال حاضر یکی از جاذبه‌های گردشگری شهرستان کرمان به شمار می‌رود در گذشته در خارج از کرمان قرار داشت اما هم‌اکنون و با توجه به توسعه و گسترش شهر در همجواری خیابان ابوحامد واقع است. اگر خودروی شخصی دارید، برای دسترسی راحت و سریع به این بنای تاریخی می‌توانید با خودروی شخصی‌تان به سمت باغ ملی بروید. یخدان مویدی کرمان دقیقا در میدان تختی قرار گرفته است. علاوه بر این شما می‌توانید از تاکسی‌ها و اوتوبوس‌های درون‌شهری که برای این منظور در نظر گرفته شده‌اند استفاده کنید.
جاهای دیدنی کرمان | جاذبه ها و تفریحات کرمان با عکس و آدرس
تاریخچه یخدان مویدی کرمان
مویدی در واقع نام محله‌ای در کرمان است که بخشی از زمین‌ها و قنات‌های قدیمی در آن واقع شده است. مردمان این شهرستان در گذشته به منظور نگهداری از یخ و بهره‌مندی از آن در تابستان از یخدان‌ها استفاده می‌شد. بنای تاریخی یخدان مویدی در دوره صفویه ساخته شده است و شاید به دلیل اینکه آب موردنیاز آن از قنات مویدی تامین می‌شد، این نام را به آن نسبت داده‌اند. یخدان مویدی در شهرستان کرمان، خیابان شهید کامیاب (ابوحامد)، واقع شده است و دسترسی به آن بسیار راحت است.
معماری یخدان مویدی کرمان
یخدان مویدی از جمله مهم‌ترین بناهای شهر کرمان در گذشته محسوب می‌شد. این یخدان ارتفاعی در حدود 20 متر دارد. شاید برایتان این سوال پیش آمده باشد که دلیل ارتفاع زیاد یخدان مویدی چیست؟ پاسخ بسیار ساده است؛ دلیل ساخت این یخدان با چنین ارتفاعی خنک نگه داشتن کف این بنا بوده است. در ابتدا شاید برایتان جالب باشد که بدانید طرز تهیه یخ در این یخدان به چه شکلی بوده است؟ در گذشته برای تهیه یخ سطوحی صاف را در پشت دیوارهای بلند و قطور می‌ساختند تا با استفاده از مقاومت آن‌ها در برابر نور و گرمای خورشید، از آب شدن یخ‌های موجود در یخدان جلوگیری کنند. طراحان بنای تاریخی یخدان مویدی در کرمان به منظور جلوگیری از آب شدن یخ‌ها نیز ترفندهای جالبی را مورد استفاده قرار می‌دادند. به عنوان مثال اگر دمای هوا به قدری افزایش می‌یافت که یخ‌ها شروع به ذوب شدن، می‌کردند از طریق آبراهی که در کف یخدان تعبیه کرده بودند به راحتی یخ‌های ذوب شده را به سوی آن هدایت می‌کردند و از این طریق از هدر رفتن آب پیشگیری می‌کردند.
راهکار ابتکاری دیگری که طراحان این یخدان به منظور جلوگیری از چسبندگی یخ‌ها به یکدیگر از آن بهره می‌بردند، استفاده از کاه بود. بدین منظور آن‌ها مقداری کاه را بین یخ‌ها قرار می‌دادند. نکته جالب در طراحی این یخدان‌ها تعبیه دو راهرو در آن‌ها بود تا از این طریق افراد بتوانند از یک راهرو برای ذخیره و انباشتن یخ‌ها و از دیگری به منظور استخراج آن‌ها در فصل تابستان استفاده کنند. علاوه‌بر این، از دیگر نکات مبتکرانه در طراحی این یخدان ویژگی اتاقک‌های اطراف یخدان مویدی کرمان است؛ چراکه این اتاقک‌ها به شکلی طراحی و احداث شده‌اند که در فصل تابستان خنک و در زمستان گرم باشند. همچنین؛ طراحی پله‌های یخدان مویدی نیز در نوع خود بی‌نظیر است. در گذشته نحوه دسترسی به یخ‌های درون یخدان بسیار ساده و راحت بود. نوک مخروطی شکل این بنای تاریخی به نحوی طراحی و ساخته شده است که میزان جذب آفتاب از طریق آن در کمترین حد ممکن باشد.
جالب است بدانید این دیوارهای سایه‌انداز در برخی از این یخدان‌ها با حصار شهر یکی بوده است و برای جلوگیری از فروریختن مقطع این یخدان‌ها به صورت کج ساخته می‌شد. اطراف این بنای مخروطی نیز دیوارهای بلندی تعبیه شده است که دمای هوا را به صورت کاملا محسوسی پایین نگه می‌دارد. علاوه‌بر این؛ نقش و نگارهای متنوعی روی دیوارهای این سایه‌انداز طراحی شده است که نمایی جذاب به آن می‌داد. یکی دیگر از کارهای جالب توجه دیگر که نشان از آینده‌نگری طراح آن بوده است تعبیه سوراخ‌هایی موازی روی دیوار است که در صورت نیاز به مرمت بنا بتوان برای سهولت در نصب داربست از آن‌ها کمک گرفت. علاوه‌بر این، برای جلوگیری از ریزش احتمالی دیوارها پشت‌بندهایی در قسمت پشتی آن‌ها تعبیه شده است.
عناصر تشکیل دهنده یخدان مویدی
یخدان مویدی عناصر تشکیل دهنده ساده‌ای دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به چاله یخ، حصار، مخزن و استخر اشاره کرد. پلان مخزن به شکل دایره طراحی شده است و یک گنبد روی آن قرار گرفته است. حصار تعبیه شده در اطراف آن تا حدودی بلند است و ارتفاع آن همان‌طور که در بالا اشاره شد به 20 متر می‌رسد. علاوه‌بر این؛ برای ساخت این بنا از ملات گل و خشت خام که به نوعی عایق حرارت هستند، استفاده شده است. کرمان از جمله بزرگترین استان‌های ایران محسوب می‌شود که در دل کویر و در سمت جنوب شرقی کشور قرار دارد. این شهرستان مملو از جاذبه‌های گردشگری است که با یک سفر کوتاه به آن، نظر هر مخاطبی را به خود جلب می‌کند. شاید برایتان جالب باشد که بدانید کرمان 7 هزار جاذبه تاریخی دارد که از این تعداد 700 مورد در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده‌اند. یخدان مویدی یکی از هزاران جاذبه گردشگری موجود در این شهر است که پیشنهاد می‌کنیم حتما از آن بازدید کنید. این یخدان پر آوازه در سال ۱۳۷۸ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد.
حال یخدان مویدی در این روزها
امروزه این بنای تاریخی با کاربری جدید، میزبان ورزشکاران باستانی است و تبدیل به زورخانه شده. اگر برای بازدید از یخدان مویدی سری به آن زدید و متوجه شدید که ورزشکاران هم مشغول نرمش هستند، پیشنهاد می‌کنیم در صورت امکان بیشتر بمانید، دیدن حرکات ورزش باستانی ایران خالی از لطف نیست.
