در سفر به مشهد مقدس، بعد از زیارت حرم و گشت و گذار در مکان‌های سیاحتی این شهر همچون شاندیز و طرقبه و پارک هیجان‌انگیز آبی، به سراغ یکی از دیدنی‌ترین بناهای تاریخی این شهر می‌رویم. مسجد گوهرشاد در نزدیکی حرم امام رضا با گنبدی آبی رنگ، خود را به آسمان رسانده و از میان ساختمان‌های اطراف، مشخص شده است. همین گنبد آبی رنگ بزرگ کافیست تا در میانه شلوغی حوالی حرم، توجه‌تان را به خود جلب کند. این مسجد دارای هشت ورودی کوچک و بزرگ است که از طریق آن می‌توانید به حرم بروید. با ما همراه باشید تا همه چیز را راجع به بازدید از این مسجد تاریخی برایتان بگوییم.
از واقعه مسجد گوهرشاد چه شنیدید؟ در سال 1334 در زمان حکومت پهلوی، به دستور رضا شاه، کشف حجاب اعلام شد. مردم برای این فرمان، دست به اعتراض زدند و در مسجد گوهرشاد تحصن کردند. در حالی که تعداد اعتراض‌کنندگان بیشتر می‌شد، آیت الله سید حسین قمی را نیز به حصر بردند. در این بین، درگیری‌های زیادی بین حکومت و مردم شکل گرفت و طی حمله نظامی، اعتراضات مردم سرکوب شد. حدود 1600 نفر در جریان این اعتراض کشته شدند و مسجد به خون مردم آغشته شد. از همان زمان مسجد گوهرشاد خاطرات و گذر روزهای تلخ و شیرین بسیاری را به خود دیده است.
قسمت‌های مختلف مسجد گوهرشاد
مسجد زیبایی که می‌بینید، از همان ابتدا توجه‌تان را به گنبد و مناره‌های زیبا و چشم نوازش جلب می‌کند. این مسجد، دارای گنبدی با ارتفاع 41 متری است که با آجر لعاب دار آبی ساخته شده است. در کنار گنبد، دو مناره طلایی با ارتفاع 43 متر می‌بینید که با زیبایی تمام در کنار گنبد قرار گرفته است.
تاریخ ساخت مسجد گوهرشاد به سال 794 شمسی همزمان با ساخت مساجد کلاسیک و زیبا برمی‌گردد. چهار ایوان بزرگ در صحن مربعی این مسجد ساخته شده که با شبستانهای زیبا تزئین شده است. داستان ساخت مسجد گوهرشاد به دستور بانو گوهرشاد در دوره تیموریان آغاز شد. سازنده مسجد گوهرشاد هم فردی به نام قوام الدین شیرازی بوده که آن زمان از معماران به نام و خوش دست ایرانی به شمار می‌رفته است. او با ظرافت هنرمندانه‌اش، شبستانهای زیبا و فوق‌العاده را با تزئینات و گچ‌بری‌های زیبا ساخته است.
این مسجد با هشت در ورودی، از شما استقبال می‌کند. دو در، در ایوان مقصوره قرار دارد و دو در دیگر به بست شیخ بهایی می‌خورد. در دیگر به رواق امام خمینی منتهی شده و دیگری به راهروی رواق دارالولایه می‌رسد. سه در آخر نیز به رواق دارالسیاده راه پیدا می‌کند. دو طرف ایوان با غرفه‌هایی کوچک و بزرگ پوشیده شده که با طاق پهنی در وسط تزئین شده است. شبستان‌ها نیز در بین ایوان‌ها قرار گرفته است که در ادامه با به آن‌ها سری می‌زنیم. ویژگی دیگری که در این مسجد توجه‌تان را جلب می‌کند، قرینه شکل بودن ایوان‌ها است. طاق گنبدی در کنار مناره‌های طلایی که به آسمان رفته، جلوه زیبایی به این مسجد داده است.
ایوانهای مسجد گوهر شاد
سراغ یکی از بزرگترین ایوان مسجد، یعنی ایوان مقصوره می‌رویم. این ایوان در ضلع جنوبی مسجد قرار گرفته است. گنبد زیبای مسجد نیز بر روی همین ایوان بزرگ ساخته شده است. منبر معروف مسجد را نیز در این ایوان می‌توانید ببینید. جنس مصالحی که در ساخت ایوان مقصوره به کار رفته است، از جنس سنگ مرمر بوده که با کتیبه‌های قدیمی تزئین شده است.
ایوانی دیگر که دقیقاً متقارن با ایوان مقصوره در نقشه مسجد گوهرشاد مشهد به کار رفته است، ایوان ساده است. این ایوان نیز هنر و معماری اسلامی را به زیبایی هرچه تمام‌تر به نمایش گذاشته است و با یک کتیبه تزئین شده که به زمان صفوی برمی‌گردد. البته کتیبه‌های دیگری نیز در این جا می‌بینید که با آیات قرآن مزین شدند. خطوط برجسته و زیبایی که بر این کتیبه‌ها نقش بسته، هنر دست محمدرضا امامی اصفهانی است. در ضلع غربی مسجد گوهرشاد ایوان غربی را می‌بینید که در قدیم کانال آبی از این جا عبور می‌کرد تا منبع آب مسجد را تأمین کند؛ به همین دلیل به ایوان آب نیز معروف است. ایوان شرقی نیز معروف به ایوان حاج حسن، در حال حاضر به رواق امام خمینی در صحن حرم وصل است. روی کاشی‌های این ایوان نیز نوشته‌هایی با خط کوفی می‌بینید.
شبستانهای مسجد گوهرشاد مشهد
در این مسجد شاهد شبستانهای باصفایی هستید که با زیبایی‌های منحصربه‌فردی که دارند، بارها مورد بازسازی قرار گرفتند. سقف ضربی در این شبستان‌ها و قرینه بودن آن‌ها در اطراف چهار ایوان مسجد، باعث نظم داخل مسجد گوهرشاد شده است. این مسجد دارای هفت شبستان به نام‌های صورت زیر است:
- شبستان گرم
- شبستان تبریزی
- شبستان نهاوندی
- شبستان سبزواری
- شبستان میلانی
- شبستان نجف آبادی
- شبستان میلانی
بهترین زمان برای مراجعه و بازدید از مسجد گوهرشاد
برای سفر به مشهد بهترین زمانی که می‌توانید انتخاب کنید بهار و تابستان است؛ البته در این بازه‌ها، مسجد معمولاً شلوغ است. همچنین پاییز و زمستان این مسجد نیز دیدن دارد. مشهد زمستان‌های سردی دارد که اگر سرمایی هستید، سفر در این فصل را به مشهد توصیه نمی‌کنیم.
نحوه دسترسی به مسجد گوهرشاد
آدرس مسجد گوهرشاد به خصوص اگر در نزدیکی حرم اقامت داشته باشید، بسیار سرراست است. برای رفتن به این مسجد، بایستی به ضلع جنوبی حرم امام رضا بروید. اگر از تهران راهی مشهد می‌شوید، یک مسیر 900 کیلومتری را تا مشهد دارید که با خودروی شخصی حدوداً 11 ساعتی در راه هستید.
هتل‌های نزدیک به مسجد گوهرشاد کدامند؟
از آن جایی که مسجد گوهرشاد در نزدیکی حرم مطهر قرار گرفته است، شما به راحتی می‌توانید در هتل‌های نزدیک به حرم مطهر اقامت کنید و دسترسی راحتی نیز به مسجد گوهرشاد داشته باشید.
- هتل پنج ستاره مدینه الرضا: این هتل در فاصله دو دقیقه‌ای از حرم قرار گرفته است. ساختمانی 18 طبقه با 288 اتاق از نوع استاندارد، ویژه، اکونومی و لوکس که تمام امکانات یک هتل پنج ستاره کامل را دارد. این هتل در خیابان شیرازی نبش شارستان رضوی قرار دارد.
- هتل 4 ستاره اترک: یکی از باسابقه‌ترین هتل‌های شهر در نزدیکی مسجد گوهرشاد، هتل اترک است. این هتل در فاصله 300 متری از حرم و در میدان بیت‌المقدس قرار گرفته است.
- هتل 5 ستاره درویشی: یکی از معروف‌ترین هتل‌های مشهد با ساختمانی 25 طبقه در این شهر، هتل درویشی است. هتلی در خیابان امام رضا که با امکانات رفاهی و موقعیت جغرافیایی که دارد، جزو انتخاب‌های اول گردشگرانی است که می‌خواهند یک اقامت راحت را در مشهد تجربه کنند.
هتل 4 ستاره الماس نیز یکی دیگر از هتل‌هایی است که می‌توانید اقامت دلچسبی را در آن تجربه کنید. این هتل نیز در خیابان امام رضا قرار گرفته است و فاصله کمی با حرم و مسجد گوهر شاد دارد. در کنار این هتل‌ها، اقامتگاه‌ها و هتل‌های ارزان‌تری نیز وجود دارد که می‌تواند اقامت مقرون به صرفه‌ای را برایتان رقم بزند. هتل 4 ستاره جواد، هتل 3 ستاره حیات شرق، هتل آپارتمان پرهام، هتل 4 ستاره الماس نیز از جمله هتل‌های نزدیک به مسجد گوهرشاد و حرم امام رضا است.
بهترین رستوران‌های نزدیک به مسجد گوهرشاد
نوبتی هم که باشد بعد از یک گشت و گذار حسابی حوالی حرم و مسجد گوهرشاد، دل‌مان برای خوردن یک غذای خوشمزه و حسابی بهانه می‌گیرد. رستوران‌های زیادی در نزدیکی مسجد قرار دارد. در فاصله حدوداً یک کیلومتری از این بنای تاریخی می‌توانید به رستوران قصرالاماره بروید. رستوران فیروزه و الماس نیز در فاصله حدوداً 1.5 کیلومتری از حرم با انواع غذاهای سنتی و ایرانی میزبان شما خواهد بود. پیشنهاد می‌کنیم برای خوردن غذاهای دریایی و انواع خوراک و غذاهای سنتی به رستوران سنتی بابا قدرت در انتهای بازار امام رضا بروید.
یکی از بهترین انتخاب‌هایی که می‌توانید برای خوردن غذا در رستوران‌های اطراف گوهرشاد داشته باشید، رستوران مجلل هتل درویشی مشهد است. اگر در این هتل اقامت دارید که خیال‌تان از بابت کیفیت وعده‌های غذایی جانانه‌ای که در اختیارتان قرار می‌گیرد، راحت است. در غیر این صورت می‌توانید به صورت آزاد نیز از غذاهای خوشمزه این رستوران مجلل، میل کنید و دلی از عزا درآورید. رستوران آتریوم، رستوران روف گاردن و رستوران مراکشی با منوی متنوع و انواع غذاهای خوشمزه از شما پذیرایی می‌کند.
در صورتی که قصد دارید خودتان را به یک وعده غذایی لاکچری و البته کمی گران دعوت کنید، رستوران هتل بین‌المللی قصر طلایی مشهد گزینه فوق‌العاده‌ای است. رستوران ترنم، رستوران بارگاه و رستوران سنتی گلستان، فضا و غذای متفاوتی را در اختیارتان قرار می‌دهد که با هر ذائقه‌ای که دارید، خاطره‌ای ماندگار در زیر زبان‌تان باقی بگذارد.
دیدنی‌های نزدیک به مسجد گوهرشاد
از بهترین و دیدنی‌ترین جاذبه‌هایی که می‌توانید در اطراف مسجد گوهرشاد، به گشت و گذارتان اضافه کنید، مکان‌های زیر است:
اگر به دیدن موزه‌های تاریخی علاقه‌مند هستید، موزه حرم مطهر در داخل خود حرم را از دست ندهید. در اطراف مسجد نیز مغازه‌های مختلفی است که می‌توانید از آن‌ها برای خرید سوغاتی دیدن کنید. یکی دیگر از جاذبه‌های دیدنی که می‌توانید در اطراف مسجد گوهرشاد از آن بازدید کنید، بازار تاریخی رضا است. این بازار، یکی از پرطرفدارترین بازارهای تاریخی در مشهد است که می‌توانید سوغاتی‌هایتان را از آن خریداری کنید. آرامگاه نادرشاه افشار نیز در نزدیکی مسجد قرار دارد. این آرامگاه به دستور قوام‌السلطنه در اواخر حکومت قاجار ساخته شده است و در مجاور چهارباغ شاهی در مقابل حرم قرار گرفته است.
با هم به دیدن مسجد گوهرشاد مشهد رفتیم و در رستوران‌های حوالی این بنای تاریخی یک غذای خوشمزه خوردیم. تجربه شما از بازدید این بنای تاریخی چه بوده است؟ آیا تا به حال از داخل مسجد گوهرشاد دیدن کردید؟
