امامزاده صالح تهران از جاذبه‌های نورانی و عارفانه منطقه تجریش است. با رهی نو برای آشنایی بیشتر با معماری بنا و ساعت بازدید از امامزاده صالح همراه باشید. امامزاده‌ها از دیرباز مکانی برای خلوت و راز و نیاز مؤمنان با خدا بوده‌اند. چه بسیار دل‌های شکسته‌ای که به هزاران امید و آرزو روی به امامزاده‌ها آورده‌اند و هرگز دست‌خالی از این صحن‌های مبارک بیرون نرفته‌اند. به همین دلیل امامزاده‌ها همیشه جایگاهی رفیع در روح و قلب ما ایرانیان داشته و دارند. یکی از معروف‌ترین امامزاده‌ها که برای اکثر مردم آشنا است، امامزاده صالح تهران است.
هر فردی که حداقل یکبار پایش به صحن امامزاده صالح باز شده باشد، می‌داند که اینجا چه حال و هوایی دارد. اما همه ما تا چه اندازه با امامزاده صالح و معماری بنای آن آشنایی داریم؟ از چه مسیرهایی می‌توان به امامزاده صالح دسترسی پیدا کرد؟ مراکز دیدنی اطراف امامزاده صالح کدام‌ها هستند؟ این‌ها سؤالاتی هستند که در ادامه به آن‌ها پاسخ خواهیم داد. پس لطفاً شما نیز ما را همراهی بفرمایید تا دفعه بعدی با دیدی بازتر به زیارت امامزاده صالح برویم.
معماری بنای امامزاده صالح تهران
در کتاب کنز الانساب درباره امامزاده صالح تهران بیان شده است که امامزاده صالح فرزند امام موسی کاظم و برادر امام رضا (ع) است. گفته شده که امامزاده صالح پس از شنیدن خبر ولیعهدی برادرش، از عراق به سمت ایران حرکت کرده و پس از رسیدن به تجریش به قتل رسیده است.
اما اسناد تاریخی کتاب علم انساب گواه از این دارند که پس از شهادت امامزاده صالح، سر از تن مبارک ایشان جدا شده و برای حاکم ری فرستاده شده است. سپس شیعیان به احترام خاندان نبوت، سر مبارک ایشان را در روستایی نزدیک ری که امروزه به تجریش معروف است دفن کردند؛ یعنی جایی که امامزاده صالح تهران قرار دارد. به همین دلیل امامزاده صالح، در اصل دارای دو زیارتگاه است.
شواهد نشان می‌دهند که قدمت بنای امامزاده صالح تهران به سال 700 هجری قمری و دوره ایلخانیان (پادشاهی غازان خان) برمی‌گردد. بنای بقعه اصلی هم یک ساختمان چهارگوش با دیواره‌های قطور است که در اصل ابعادی در حد 6 در 6.5 متر داشته است. کاشی‌کاری‌های گنبدها و گلدسته‌های بنا هم به سبک معماری قرون هفتم و هشتم هجری قمری است؛ ازاین‌رو مملوء از رنگ فیروزه‌ای بوده و دارای دیواره‌هایی با ضخامت زیاد، طاق‌ها و طرح‌های چهارگوش است.
صحن، گنبد و محوطه بارگاه نیز چندین دوره توسعه را پشت سر گذاشته است. در طرح توسعه اول که حدود سال 1200 هجری قمری صورت گرفته، مسجد، حسینیه و حمام در ضلع شمالی این بنا ساخته شده است. این زمین‌ها توسط شجاع‌السلطنه پسر فتحعلی شاه وقف امامزاده صالح شده‌اند.
بعدها هلاکوخان، دیگر فرزند فتحعلی شاه قاجار در سال 1210 هجری قمری، ایوان ورودی و رواق امامزاده صالح را از غرب این بنا به شمال آن منتقل کرد و آن را آذین کاری کرد. هلاکوخان گنبد این بنا را نیز کاشی‌کاری کرد. حسن فداکار بعدها در سال 1338 هجری قمری و در آخرین سال زندگی خود، کاشی‌کاری بقعه امامزاده صالح را مرمت کرد.
طرح توسعه صحن، گنبد و محوطه امامزاده صالح از سال 1354 طی چندین مرحله توسط اداره اوقاف و خیرین ادامه پیدا کرده است. طبق طرح توسعه جدید که از سال 1374 آغاز شده، تصمیم گرفته شده است که فضای زیارتگاه امامزاده صالح تهران طی سه مرحله به 16000 متر افزایش یابد.
صحن، گنبد و محوطه‌ی بارگاه امامزاده صالح تهران
هم‌اکنون مساحت آرامگاه و بقعه امامزاده صالح تهران به حدود 3000 مترمربع می‌رسد که شامل بخش‌های مختلفی است. اگر بخواهید وارد حرم شوید، حرم دارای دو رواق زیارتی برای آقایان و خانم‌ها است که هر دو آیینه‌کاری شده‌اند. امروزه مساحت بقعه امامزاده صالح نیز افزایش یافته و به حدود 50 متر رسیده است.
محوطه امامزاده هم همانند رواق‌ها و بقعه آن صفای خاصی دارد. وجود انبوه کبوترها که روزی خود را نذر و نیاز زائران می‌گیرند، توجه هر فردی را به خود جلب می‌کنند. در وسط محوطه امامزاده هم حوض بزرگی قرار دارد که دورتادور آن با گلدان‌های کوچک و زیبایی مزین شده است. مقبره شهیدان گمنام، شهدای هسته‌ای، شهید فخری‌زاده و تنی چند از شهدای حادثه هواپیمای اکراینی نیز در سایت امامزاده قرار دارد که هرگز از فاتحه و دعای زائران بی‌نصیب نمی‌مانند.
ساعت بازدید و زیارت از امامزاده صالح تهران
در امامزاده صالح همیشه به روی مؤمنان و زوار باز است. درب‌های اصلی امامزاده از اذان صبح باز شده و در شش‌ماهه اول سال تا ساعت 12 شب و در شش‌ماهه دوم سال تا 11 شب باز است؛ مگر اینکه ستاد مقابله با کرونا به دلیل شرایط قرمز کرونایی تهران، تصمیم دیگری بگیرد. ازاین‌رو اگر در دوران کرونا قصد زیارت را دارید، بهتر است قبل از آن اخبار مرتبط با ساعات کاری امامزاده صالح تهران را چک کنید. توجه داشته باشید درصورتی‌که می‌خواهید قبل از رفتن به حرم وضو بگیرید، باید از سرویس بهداشتی‌های پشت صحن امامزاده استفاده کنید.
مسیرهای دسترسی به امامزاده صالح تهران
امامزاده صالح تهران دارای سه ورودی در ضلع‌های جنوبی، شرقی و غربی است. ورودی‌های جنوبی و شرقی امامزاده به بازار تجریش ختم می‌شوند؛ درحالی‌که ورودی غربی آن به پایانه درون‌شهری تجریش منتهی می‌شود.
همان‌طور که می‌دانید امامزاده صالح در میدان تجریش قرار دارد. ازاین‌رو می‌توانید با تاکسی، مترو، بی‌آرتی و وسیله شخصی خود را به آنجا برسانید. اگر قصد دارید با مترو به زیارت امامزاده بروید، باید در آخرین ایستگاه خط یک مترو پیاده شوید و از خروجی جنوبی ایستگاه خارج شوید. پس از چند دقیقه پیاده‌روی به سمت غرب به بارگاه امامزاده صالح تهران خواهید رسید.
در صورت استفاده از خطوط بی‌آرتی نیز کافی است سوار بی‌آرتی راه‌آهن تجریش شوید و در پایانه تجریش پیاده شوید. تاکسی‌ها نیز از تمام نقاط تهران شما را به میدان تجریش می‌رسانند که ازآنجا فقط دو سه دقیقه تا صحن بارگاه امامزاده صالح تهران فاصله است.
دیدنی‌های اطراف امامزاده صالح تهران
مکان‌های دیدنی زیادی در اطراف سایت امامزاده صالح وجود دارند که دیدن آن‌ها خالی از لطف نیست.
بازار تجریش
قدمت بازار تجریش به حدود 150 سال قبل برمی‌گردد. بازار سنتی و سرپوشیده تجریش نمونه‌ای از بازارهای سنتی ایرانی است که در جای‌جای ایران به چشم می‌خورند. در بازار تجریش هر چیزی به فروش می‌رسد؛ چه به دنبال تازه‌ترین میوه‌ها و سبزیجات باشید و چه به دنبال صنایع‌دستی اصیل ایرانی، محال است نتوانید آن را در بازار تجریش با قیمتی مناسب پیدا کنید.
پاساژ قائم
هرچند گشت‌وگذار در بازارهای سنتی لطف خاص خود را دارد، اما پاساژگردی نیز جور دیگری لذت‌بخش است. پاساژ قائم در کنار بازار سنتی تجریش و امامزاده صالح قرار دارد و دارای 700 واحد تجاری است که تقریباً هر چیزی را در خود جای داده‌اند.
پاساژ ارگ
پاساژ ارگ در مساحت 75000 مترمربع و در 10 طبقه ساخته شده است. این پاساژ دارای پارکینگ بسیار بزرگی است، ازاین‌رو می‌توان به‌راحتی از آن بازدید کرد. در این پاساژ نه‌تنها انواع کالاها اعم از پوشاک، لوازم‌خانگی، طلا و جواهر و غیره در واحدهای تجاری به فروش می‌رسد بلکه دارای امکاناتی مانند کافی‌شاپ، فود‌کورت، رستوران و غیره است. بام سبز 3000 مترمربعی این مجموعه از دیگر مکان‌های دیدنی آن به شمار می‌آید.
پاساژ تندیس
یکی از مراکز خریدی که البته حدود 10 دقیقه تا امامزاده صالح فاصله دارد، پاساژ تندیس است. پاساژ تندیس در خیابان غلام جعفری قرار دارد و مختص فروش لباس، کیف و کفش، اکسسوری و لوازم‌آرایش بهداشتی است. پاساژ تندیس نیز دارای کافی‌شاپ، رستوران و پارکینگ است.
کاخ سعدآباد
بعد از زیارت امامزاده صالح، شاید هیچ‌چیز به‌اندازه گشت‌وگذار در محوطه کاخ سعدآباد لذت‌بخش نباشد. هرچند کاخ سعدآباد حدود 2 کیلومتر با سایت امامزاده صالح فاصله دارد، اما این مسیر را می‌توان با 20 تا 30 دقیقه پیاده‌روی یا با یک کورس تاکسی طی کرد. کاخ سعدآباد دو درب دارد که درب زعفرانیه به امامزاده صالح نزدیکتر است.
باغ‌موزه هنر ایرانی
باغ‌موزه هنر ایرانی در میدان تجریش، خیابان شهید دربندی، خیابان دکتر حسابی قرار دارد. این باغ‌موزه در ابتدا یک باغ ویلای شخصی متعلق به همسر سپهبد امیراحمدی بوده است. در این مکان که پس از تغییر کاربری در سال 1386 به‌صورت باغ‌موزه درآمده است، دودسته آثار هنری به چشم می‌خورد. دسته اول شامل ماکت‌هایی از نقاط دیدنی ایران است که ازجمله آن‌ها می‌توان به ماکت سی‌وسه‌پل، باغ فین کاشان، نقش رستم، گنبد سلطانیه و غیره اشاره کرد. دسته دوم شامل آثار هنری است که در نگارخانه این باغ‌موزه نگهداری شده و بیشتر متعلق به هنرمندان معاصر هستند.
هتل‌های نزدیک امامزاده صالح تهران
هتل‌های زیادی در اطراف امامزاده صالح تهران قرار دارند که در ادامه چند مورد از آن‌ها را معرفی می‌کنیم.
هتل آپارتمان سپر تهران
هتل آپارتمان سپهر تهران در خیابان فرشته، خیابان بوسنی هرزگوین، چهارراه دکتر حسابی، خیابان سالور قرار دارد و حدود 2 کیلومتر با امامزاده صالح فاصله دارد. این هتل در سال 1385 ساخته شده و دارای 40 واحد آپارتمانی و سوئیت است و حدود 9 دقیقه طول می‌کشد تا به امامزاده برسید.
هتل ویستریا قدس
هتل ویستریا قدس در میدان قدس، خیابان دربند، نبش خیابان احمدی زمان قرار دارد. این هتل در سال 1398 افتتاح شده و جمعاً دارای 98 باب اتاق و سوئیت است. فاصله این هتل تا امامزاده صالح تهران حدود 2.5 کیلومتر است که می‌توان آن را با 9 دقیقه طی کرد.
هتل دیاموند تهران
هتل دیاموند تهران در خیابان ولیعصر بالا‌تر از چهارراه پارک‌وی، خیابان فرشته (فیاضی) خیابان بیدار، خیابان مریم غربی، خیابان راز قرار دارد. این هتل در سال 1393 تأسیس شده و حدود 3.5 کیلومتر با امامزاده صالح تهران فاصله دارد.
هتل تلاش تهران
هتل تلاش تهران در خیابان ولیعصر، نرسیده به چهارراه پارک‌وی، خیابان استقلال، مجموعه فرهنگی ورزشی تلاش قرار دارد. این هتل علاوه بر بخش اقامتی دارای سالن بدن‌سازی و استخر نیز است. این هتل 13 باب سوئیت و اتاق دارد و نزدیک 4 کیلومتر تا امامزاده صالح فاصله دارد.
هتل آپارتمان جم تهران
هتل آپارتمان جم در خیابان ولیعصر، مقابل جام جم، خیابان شهید طاهری قرار دارد. این هتل در سال 1390 تأسیس‌شده و مجموعاً دارای 20 واحد اقامتی است. هتل آپارتمان جم حدود 6.5 کیلومتر با امامزاده صالح تهران فاصله دارد.
جمع‌بندی
اگر قصد تهران‌گردی داشتید، حتماً سری به امامزاده صالح تهران بزنید. نمی‌توان سری به تهران زد و ساعتی در جوار امامزاده صالح آرام نگرفت. ضمن اینکه مراکز دیدنی اطراف امامزاده صالح با جذابیت خود، می‌توانند اوقات خوشی را برای شما فراهم کنند.
