خطه کردستان یکی از قدیمی‌ترین و اصیل‌ترین بخش‌های کشور ما ایران است. فرهنگ مردم کردستان و سنندج که مبتنی بر مهربانی با طبیعت است در همه بخش‌های زندگی مردم دیده می‌شود. به‌این‌ترتیب غذاهای محلی کردستان نیز رنگ و بوی خاص خود را دارند که منحصر به سفره مردم این استان و جز فرهنگ بومی آن هستند. در ادامه به بررسی بهترین غذاهای محلی استان کردستان و سنندج که جز خوشمزه‌ترین غذاهای محلی ایران هستند می‌پردازیم.
لیست بهترین غذاهای محلی استان کردستان و سنندج
غذاهای محلی استان کردستان و سنندج لیست بلندبالایی از غذاهای متنوع با ترکیبات و طعم‌های مختلف است. در ادامه به بررسی معروف‌ترین آش‌ها، خورش‌ها و غذاهای نانی مردم این خطه می‌پردازیم:
آش‌های خوش‌طعم سنندج
آش یکی از غذاهای سنندج است که در گذشته یکی از اصلی‌ترین غذاهای مردم بوده است. مردم این استان انواع مختلفی از آش‌ها را با مواد مختلف درست می‌کنند که هرکدام حبوبات و سبزیجات خواص خاص خود را دارند.
آش سه نگه سیر
آش سه نگه سیر یکی از آش‌های پرطرفدار سنندج برای فصول سرماست که کالری بالایی دارد. در ترکیبات این آش از گوشت بوقلمون یا مرغ، برنج، عدس، کشک، ادویه استفاده می‌شود.
آش زمستانه
آش زمستانه که باعنوان ترخینه هم شناخته می‌شود از غذاهای محلی کردستان است که بیشتر در فصول سرد استفاده می‌شود. این آش از ترکیب ترخینه، نخود، پیاز، نمک و ادویه درست می‌شود. ترخینه در فصل گرم سال برای پختن آش در فصل سرد آماده می‌شود.
آش دانه کولانه
آش دانه کولانه یا دندانی که برای کودکان خردسال پخته می‌شود ترکیبی از نخود، لوبیا قرمز، گندم، عدس، مرزه، عصاره قلم، پیاز، نمک و ادویه است. معمولاً این آش را برای کودکانی که در سن دندان درآوردن هستند می‌پزند چون خاصیت غذایی بالایی دارد.
آش برویشین تورش
همان‌طور که از نامش پیداست یک آش ترش‌مزه است که به‌عنوان پیش‌غذا نیز به کار می‌رود. مهم‌ترین چیزی که در آن به کار می‌رود زردآلو است. علاوه بر آن از لپه، بلغور، سرکه، پیاز، روغن استفاده می‌شود.
آش عدس بلغور
این آش که در کردی به آن نیسک و ساوار می‌گویند از مقوی‌ترین غذاهای کردستان است که برای رشد کودکان خردسال توصیه می‌شود. در ترکیب آن از عدس، بلغور، پیازداغ، سیب‌زمینی و ادویه استفاده می‌شود.
آش گزنه
گزنه یکی از گیاهانی است که در منطقه کردستان به‌وفور دیده می‌شود و در ترکیب این آش نیز به کار می‌رود. علاوه بر گزنه از پونه و کاکوتی، گندم، جو، پیاز، دوغ، کشک، سیر و ادویه نیز استفاده می‌شود.
آش پرپوله
آش پرپوله نیز یکی از آش‌های فصول سرد کردستان است که تنها حبوبات آن عدس است. علاوه بر عدس از رشته آشی، پیاز، سبزی مرزه و ادویه نیز استفاده می‌شود. برای طبخ آن پیازداغ و ادویه‌ها را همراه با عدس می‌پزند و مرزه را اضافه کرده و در نهایت رشته اضافه می‌شود.
آش هالاو
این آش از آش‌های ترش‌مزه و اصیل کردستان است که با غوره درست می‌شود. به آن آبگوشت غوره هم می‌گویند. در ترکیب آن از گوشت گوسفند، سیب‌زمینی، لوبیا سفید، نخود، سبزی‌هایی مثل برگ چغندر، نعنا و جعفری، پیاز، بلغور، آبغوره و ادویه استفاده می‌شود.
خورش‌های بی‌نظیر سنندج
مردم کردستان خورش‌های خوش‌طعم و بی‌نظیری در سفره غذای خود دارند که نشان از اصالت آریایی این مردم است.
خورش گیلاخه
گیلاخه نام دیگر پیاز زاگرسی است که گیاهی با خواص غذایی زیاد است و در منطقه کردستان رشد می‌کند. این گیاه دو قسمت برگ و پیازچه دارد که هر دو به‌صورت خرد شده در این خورش همراه با گوشت، پیاز، لوبیا قرمز و لیمو امانی به کار می‌رود.
خورش تره کردی
خورش تره کردی آن‌قدر طرفدار دارد که به رقیب قرمه‌سبزی تبدیل شده است. این خورش علاوه بر تره کردی دارای گوشت، سبزیجات، لوبیا قرمز و پیاز است. به‌جای گوشت قرمز می‌توان از مرغ هم استفاده کرد.
خورش ریواس، غذای اصلی سنندج
ریواس یک گیاه کوهستانی است که در منطقه کردستان به‌وفور پیدا می‌شود و علاوه بر خواص غذایی، خاصیت دارویی و تقویتی نیز دارد. در پخت این غذای محبوب از گوشت قرمز، ریواس، نعنا و جعفری استفاده می‌شود. این خورش علاوه بر کردستان در سایر شهرها محبوب است.
غذاهای نانی سنندج
نان در فرهنگ اصیل ایرانی جایگاه ویژه‌ای دارد. به‌همین‌دلیل مردم کردستان نیز از نان در وعده‌های غذایی خود استفاده زیادی می‌کنند.
قایرمه یا کنگر سوخاری
این غذا که شبیه غذاهای محبوب اروپایی است از سوخاری کردن کنگرها به‌وسیله ترکیبی از آرد، آب، روغن، زیره و مواد دیگر ایجاد می‌شود. ظاهر آن شبیه هر غذای سوخاری شده دیگریست. قایرمه را علاوه بر نان، با کته نیز سرو می‌کنند.
کلانه
کلانه نوعی نان محلی سنندج است که در ترکیب خمیر آن از پیازچه و سبزیجات دیگر استفاده کرده و همراه روغن حیوانی سرخ می‌کنند. ظاهر آن شبیه پیتزاست اما ارزش غذایی بالایی دارد.
شیش کباب، خاص‌ترین غذاهای محلی سنندج
شیش کباب علاوه بر مردم کردستان در بین عشایر نیز محبوبیت دارد. برای پخت آن گوشت را در مخلوطی از نعنا، فلفل، پیاز، زعفران، سیر و روغن زیتون استراحت می‌دهند و سپس در ماهیتابه یا روی زغال کباب می‌کنند. این کباب طعم بی‌نظیری دارد.
کوفته شوروا کوفته‌برنجی کردی
کوفته شوروا غذایی شبیه کوفته‌برنجی بقیه استان‌هاست. در ترکیب آن از گوشت، برنج، لپه، سبزیجات معطر مثل مرزه، شنبلیله، تره، جعفری و تخم‌مرغ استفاده می‌شود.
قیماغ
قیماغ غذای معروف و مقوی است که برای تسکین درد مادرانی که به‌تازگی زایمان کرده‌اند استفاده می‌شود. این غذا ظاهری شبیه کاچی دارد و برای رفع سردی مزاج مفید است. در ترکیب آن از آرد، روغن حیوانی، گلاب، شکر و دارچین استفاده می‌شود.
هتیمچه
هتیمچه از غذاهای محلی کردستان است که قبلا، بیشتر در برنامه غذایی مردم دیده می‌شد. این غذای مفید با استفاده از گوشت گوسفند، سبزیجات و حبوبات پخته می‌شود. هتیمچه غذایی گرم و مقوی است.
جمع‌بندی
خطه کردستان غذاهای اصیل زیادی دارد که برخی از آن‌ها حتی در سایر شهرها هم محبوب هستند. کلانه معروف‌ترین نان این استان است اما خورش‌ها و آش‌های زیادی نیز با استفاده از گیاهان و موادغذایی بومی طبخ می‌شود که جزلاینفک فرهنگ مردم کردستان است.
