بازار ارومیه
اگر از آن دسته کسانی هستید که از خرید کردن در سفر لذت می‌برید و یا دیدن بناهای تاریخی برایتان جذاب است، حتما از گشت‌وگذار در بازار ارومیه لذت خواهید برد. بازاری تاریخی که حال‌وهوای زندگی صفویان، زندیان و قاجاریان را یادآوری می‌کند و در هر گوشه‌وکنارش نشانی از اصالت و هنر معماری آن دوران را به نمایش می‌گذارد. همراه ما باشید تا باهم از قدم زدن روی سنگ‌فرش‌های قدیمی و تماشای حجره‌های خوش‌آب‌ورنگش لذت ببریم.
تاریخچه بازار ارومیه
بازار ارومیه که در قرن هشتم هجری هم‌زمان با دوره صفویه ساخته‌شده، همچنان پابرجا و پرغرور در مرکز این شهر اصیل و در کنار مسجد جامع ارومیه خودنمایی می‌کند. در سال‌های ابتدایی ساخت، این بازار مساحت زیادی نداشت و بازاری کوچک محسوب می‌شد. تا اینکه در دوره زندیه و قاجاریه بخش‌های زیادی به آن اضافه‌شده و به طبع نشانه‌هایی از هنر و معماری هر سه دوره را در خود جای داد.
موقعیت قرارگیری بازار قدیم ارومیه و نزدیکی آن به دیگر جاذبه‌های گردشگری مانند مسجد جامع، حمام‌های عمومی شهر و... باعث شده تا در طول روز جریانِ پرجنب‌وجوش زندگی در این منطقه حس‌وحال فوق‌العاده‌ای به آن ببخشد. تاریخ‌دانان معتقدند که این حمام‌ها از دوره زندیه و قاجاریه به‌جامانده و ازجمله بخش‌های الحاقی بازار هستند. این بازار که دارای مساحتی بالغ‌بر 60000 مترمکعب دارد؛ حدود 1000 حجره را در خود جای‌داده است. این در حالی است که در طول سال‌ها بخشی از آن نیز تخریب‌شده و از بین رفته است.
بازار ارومیه در طول تاریخ، مراودات زیادی با بازارهای قفقاز، تبریز و خوی داشته و ازجمله پررفت‌وآمدترین بازارهای شهر محسوب می‌شده است. عمده واردات در آن دوره تاریخی، نفت بود. بازرگانانِ بازار خوی - مرکز تجاری آن زمان – نفت را با شتر از قفقاز به بازار خوی حمل می‌کردند و آنجا به بازار ارومیه، تبریز، اردبیل و... می‌بردند و دادوستد می‌کردند.
این بازار که جلوه‌ای از ذوق هنر معماری ایرانی- آذری، ارزش‌های تاریخی، معنوی و فرهنگی ارومیه است؛ در تاریخ ۲۲ خرداد ۱۳۶۲ با شماره ثبت ۱۶۳۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.
معماری بازار ارومیه و بخش‌های مختلف آن
بازار ارومیه دارای سرا و کاروانسراهای متعددی ازجمله: سرای حاج ابراهیم و کاروان‌سرایی واقع در شمال مسجد جامع محل بارانداز فرش بوده و سرای شجاع‌الدوله (محل بارانداز) مصنوعات موردنیاز سایر راسته‌های دیگر را تأمین می‌کرد.
از راسته‌های پررونق بازار می‌توان به لبنیات‌فروشان، مسگران، چاقوسازان، زرگران، فرش‌فروشان، بذرفروشان، بلورفروشان، کفاشان، پارچه‌فروشان و عطاران اشاره کرد.
این راسته‌ها شکل سنتی خود را حفظ کرده‌اند و از طریق چهارسوق‌هایی به هم ارتباط پیدا می‌کنند که علاوه برافزودن زیبایی ظاهری بازار گشت‌وگذار در بین راسته‌های مختلف را برای بازدیدکنندگان آسان‌تر کرده و نیز در بین این راسته‌ها حمام‌های آخوند، تجلی، قائم و قراجه وجود دارد که هنوز هم استحمام برای بازاریان و مردم در این حمام‌ها امکان‌پذیر است.
از ویژگی‌های مهم معماری مجموعه تاریخی بازار ارومیه می‌توان به‌سادگی طراحی و اجرای آن اشاره کرد. باوجود تفاوت‌هایی که ازلحاظ شکل در طاق‌ها، چشمه و گنبدهای این بازار در مقایسه با دیگر بازارهای تاریخی ایران مشاهده می‌شود، هیچ تنوعی ازنظر تکنیک هنری در اجرای تزئینات مانند کاشی‌کاری، سنگ‌کاری و درهای قدیمی پرکار چوبی در آن دیده نمی‌شود.
نقشه بازار به شکل مستطیلی است و مهم‌ترین مصالح به‌کاررفته در آن آجر است که بیشتر آن‌ها بدون اندود ساده گچ هستند. سردر ورودی اصلی بازار ارومیه از سمت مسجد اعظم، از زیباترین المان‌های تاریخی در این شهر به‌حساب می‌آید.
پروژه مرمت و نوسازی این بنای تاریخی انجام‌شده، اما به دلیل رعایت نشدن استانداردها ناهماهنگی‌ها در بخش قدیمی و نوسازی شده به‌وضوح دیده می‌شود. بااین‌وجود به دلیل وسعت زیاد و گستردگی این مجموعه واحدهای قدیمی شکل و بافت اصیل خود را حفظ کرده و همچنان نمادی از ارزش‌های معماری ایرانی هستند.
سوغات و دیگر جذابیت‌های بازار ارومیه
در جای‌جای این بازار کهن صنایع‌دستی زیبا مثل سنگ‌های قیمتی، فرش‌های دستباف، پوشاک، بلور، چاقوهای دست‌ساز و غذاهای محلی را می‌توانید پیدا کنید. فضای زنده و پویای این بازار، گوشه‌ای از فرهنگ غنی و دوست‌داشتنی مردم این شهر را به شما معرفی خواهد کرد. زندگی مردم این شهر با موسیقی محلی، رقص سنتی و آداب‌ورسومی آمیخته‌شده که حالا در جریان فعالیت‌های روزانه بازار قابل‌دیدن است. اگر دنبال یک تجربه منحصربه‌فرد و جذاب هستید، حتما به این مجموعه تاریخی سر بزنید.
آدرس بازار ارومیه کجاست؟
ورودی بازار ارومیه بین خیابان امام و بعثت و در بافت قدیمی شهر ارومیه قرارگرفته است. این بازار تاریخی در حدفاصل خیابان‌های عسکرآبادی، امام، مهاباد و اقبال احاطه‌شده است. به دلیل اینکه بازار ارومیه با میدان اصلی شهر فقط چند دقیقه فاصله دارد رفت‌وآمد به کمک وسایل نقلیه عمومی مثل اتوبوس و تاکسی به‌راحتی امکان‌پذیر است.
فاصله بازار ارومیه تا جاذبه های گردشگری شهر ارومیه
- 200 متر تا مسجد سردار (2 دقیقه پیاده)
- 600 متر تا بازار دوشابچی خانه (6 دقیقه پیاده)
- 1 کیلومتر تا کلیسای سنت مری (5 دقیقه با ماشین – 13 دقیقه پیاده)
- 1 کیلومتر تا خانه تاریخی انصاری (4 دقیقه با ماشین – 13 دقیقه پیاده)
- 1.1 کیلومتر تا سه گنبد (6 دقیقه با ماشین – 15 دقیقه پیاده)
- 2.2 کیلومتر تا موزه ارومیه (9 دقیقه با ماشین)
- 4.4 کیلومتر تا پارک جنگلی شیخ تپه (14 دقیقه با ماشین)
