رودخانه زرجوب رشت، سفری به زیبایی‌های طبیعت | رهی نو

جدای از هموطنانی که در شمال کشور زندگی می‌کنند، هر فرد ایرانی در هرکجای این مرز و بوم که باشد، دوست دارد تجربه ای خوشایند و شیرین از سفر به استان‌های شمالی خصوصاً گیلان داشته باشد. رشت، بعنوان مرکز و اصلی‌ترین کانون شهری در این استان؛ معمولاً در این سفرهای تفریحی جایگاه ویژه‌ای دارد. طبیعت زیبا و سرسبز، کوه‌های پوشیده از جنگل، رودخانه‌های پرآب و باطراوت و جاذبه‌های گردشگری؛ این دیار را بسان قطعه‌ای از بهشت جلوی دید مسافران گذاشته است.

یکی از رودخانه‌های خوشنام این دیار، زرجوب می‌باشد که همچون خون در کالبد شهری رشت جاری است. این رودخانه با پیچ و خم‌های خود در مسیر شهر، طراوت و جلوه خاصی به رشت داده که هر بیننده‌ای را متحیر می‌کند و دلش را می رباید. اگر سفری به شمال کشور داشته باشید، یقین بدانید که یکی از جاهایی که شما را به سوی خود می کشاند، این رودخانه زیبا و جاذبه های مربوط به آن است.

در این مقاله از سایت رزرو   آنلاین هتل رهی نو  سعی خواهیم کرد شما را با مناطق اطراف این رود، شاخه های فرعی، تاریخچه ای از نام رودخانه و جاذبه های گردشگری مربوط به آن آشنا کنیم.

زرجوب از کجا سرچشمه می گیرد؟ 

 این رودخانه از بلندی های کم‌ارتفاع هزارمرز، نیزه‌سر، جوکول بندان و کچا در ۲۵ کیلومتری جنوب رشت تغذیه می‌شود و زیبایی‌های مسیر امتدادش را دوچندان می‌کند. کوه‌هایی که در میان انبوه درختان جنگلی گم شده‌اند و قامتی سبزرنگ از درختان را به نمایش می گذارند. به دلیل آب و هوای مرطوب و بارانی که شمال ایران دارد، معمولا کوه‌ها از موهبت بارش رحمت الهی بیشتر برخوردارند و نتیجه آن تولید چشمه سارهای متعدد و سرچشمه های زرجوب خواهد بود.

سرچشمه‌هایی که برای تشکیل یک رودخانه واحد به هم پیوند خورده و راه کوهپایه و زمین‌های پست و جلگه‌ای میان کوه‌ها و دریای کاسپین را در پیش می‌گیرند. در قسمتی که به هم می‌پیوندند، رودخانه‌ای زیبا و پرآب بنام زرجوب متولد می‌شود و در پیچ و خم راه، زلال و سرزنده برای رسیدن به مقصد شتاب می‌گیرد و از روستاها و مناطق دیدنی عبور می‌کند تا پس از گذر از میان بافت شهری رشت، تالاب انزلی را در آغوش بگیرد.

پل‌هایی که زرجوب را به شهر رشت پیوند می زنند

از گذشته تاکنون پل‌هایی برای تردد بر روی این رودخانه در شهر رشت ساخته شده که برخی از آنان بنا به دلایلی دیگر وجود ندارند و تعدادی از آنان هم در حال حاضر دو طرف این رودخانه زیبا را به هم پیوند داده است.  در ادامه به معرفی این پل ها میپردازیم:

 پل زرجوب  

 یکی از این پل‌ها، پل زرجوب است در سال 1304 بر روی عرض این رودخانه ساخته شده که هم اکنون در دو سوی خود، میادین صیقلان و شهرداری و خیابان لاهیجان را به هم متصل کرده است.

پل عراق 

 دیگر پل ساخته شده بر روی زرجوب، پل عراق است که در گذشته به اسامی "حاجی محمد باقر" و یا پل "حاجی ملا رفیع" نیز معروف بوده است. علت نامگذاری این پل، تردد کاروان‌های تجاری شهرهای تهران، همدان، زنجان، قزوین، قم، اراک و... بوده که به عنوان "عراق عجم" شهرت داشته‌اند و در محدوده این پل اتراق داشته و بساط کالاهای خود را پهن می‌کردند. البته ناگفته نماند که در سال‌های اخیر این پل تاریخی به بهانه تعریض خیابان و کمک به تسهیل ترددها تخریب شده و مشابه بتنی این پل احداث گردیده است.

پل بوسار 

 این پل از پل‌های قدیمی ساخته شده بر روی زرجوب است که در سال ۱۳۴۱ در منطقه معروف گلزار شهر رشت احداث گردید و در تقاطع خیابان‌های سعدی و تختی قرار گرفته است. همچنین ۸ سال پیش بود که شهرداری رشت در ابتکاری جالب در حاشیه این پل زیبا و معروف، در خیابان "جوان" پارک دمنوش را بنا نهاد که علاوه بر آزادسازی حاشیه این رودخانه، از گیاهان دارویی و معطر کمیاب و در حال انقراض برای پوشش گیاهی این پارک استفاده کرد.

پل سد کشاورزی 

 اگر بخواهیم محل دقیق این پل را بیابیم، باید به محدوده محله لب‌آب و بازارچه زرجوب شهر رشت پای بگذاریم. این پل بتنی، در روزگار گذشته بر روی سد بزرگ کشاورزی تعبیه گردید تا از این طریق محله‌های سرخ بنده و کوچه انبار قند و شکر را بهم اتصال دهد.

پل رودبارتان

پلی که در محله سرچشمه و در گذشته توسط "میرحسن موسوی زنجانی"، جد بزرگ "میراحمد ثاراللهی" از شاعران نامی و شناخته شده رشت احداث گردید.

رودخانه زرجوب پیوند دهنده روستاهای متعدد با شهر رشت

این رودخانه که از دل کوه‌های کم ارتفاع جنوب رشت جان می‌گیرد، در دامن طبیعت زیبا و کم نظیر خود از جوار روستاهای بهدان، چماچا، سنگر، بیجارپس، رودبرده، گیل پرده سر و کسبخ می گذرد و پس از طی مسیر در روستاهای مذکور؛ شهر رشت را نیز از محل عبور خود بی‌نصیب نمی‌گذارد و در مسیر خود با گوهررود پیوند می‌خورد و در ادامه نیز در رودخانه گرم رود پیربازار ادغام می‌شود و سپس در مقصد نهایی خود یعنی تالاب زیبای انزلی آرام می‌گیرد.

البته این رودخانه به نوعی مظهر برکت و آبادانی برای ساکنان روستاهای مسیر خود می‌باشد زیرا یک پتانسیل مهم و محوری برای توسعه، صنعت گردشگری، حمل و نقل و... محسوب می‌شود. همچنین میتوانید برای اقامت در رشت هتل کادوس رشت را انتخاب کنید که تا رودخانه زرجوب فاصله ای ندارد و بهترین خدمات را به مسافرین ارائه میدهد.

رودخانه زرجوب و شاخه‌های آبی آن 

طبق نوشته های یاسنت لویی رابینو(سرکنسول دولت بریتانیا در اوایل قرن بیستم در رشت)، از ظرفیت رودخانه زرجوب حدود ۱۲۰ سال پیش برای آبیاری مزارع مناطق زیادی استفاده شده است. مناطقی همچون بوسار، سطل‌سر، فخب، بجارکن، آلمان، پیله داربن و پستک از نعمت آب این رودخانه برای آبیاری اراضی کشاورزی خود بهره می‌بردند.

البته این رودخانه در بخش شمالی خود از روستاهای منگوده، پیرده و مبارک‌آباد می‌گذشته و شاخه جنوبی آن نیز با نام پیربازار از مناطق پیربازار، کماکول، سیاه‌رود‌کنار و خنیفچه عبور می کرده که در آن روزگار پنج کیلومتر آغازین این بخش از رودخانه قابلیت کشتیرانی نیز دارا بوده است. نکته حائز اهمیت اینکه آب رودخانه زرجوب در زمان قدیم بسیار پاک و زلالتر از امروز بوده و ساکنان روستاهای اطراف، از این رود شفاف و پرآب برای شنا و استحمام استفاده می‌کرده‌اند.

از دیگر قابلیت‌های این رودخانه مهم، وجود زیستگاه‌های جانوری از جمله ماهی‌های مختلفی مانند ماهی‌سفید، کپور، کلمه و زردپر بود که اهالی اطراف آن از این راه ارتزاق داشته‌اند. یک نکته دیگر در خصوص تاریخچه زرجوب، تصاویر نقشه‌های مربوط به سال ۱۳۳۲ شمسی است که به خوبی دوشاخه شدن این رودخانه پس از عبور از بوسار و سه‌راه باقرآباد را نشان می‌دهد.

از این دو شاخه، شاخه اول به طرف پیربازار سرازیر می‌شد و شاخه دوم آن هم از ناحیه غربی به سمت مزارع و باغهای منطقه گلسار رشت در حرکت بود که متاسفانه این شاخه، خیابان سعدی در مسیر آن احداث گردید که اکنون نه اثری از باغها و مزارع و نه اثری از این شاخه رودخانه به چشم می‌خورد.

بهترین زمان بازدید از رود زرجوب

اگرچه می‌توان در تمام فصول سال از این رودخانه دل‌انگیز دیدن نمود، اما مناسبترین زمان برای تماشای این رودخانه اردیبهشت ماه و اوایل فصل پاییز خواهد بود زیرا در این زمان هوا مطبوع است و سردی و گرمی خاصی وجود ندارد که مسافران را آزار دهد. در تابستان نیز گرمای هوا و شرجی موجود در آن ممکن است سبب شود که آنگونه که مسافران انتظار دارند، شرایط مطلوب نباشد. اما در فصل پاییز بدلیل اینکه هنوز فصل بارندگی آغاز نشده، مناظر زیبای پاییزی خودنمایی می‌کنند و دل‌انگیزی خود را به رخ می‌کشند.

جاذبه های نزدیک به رودخانه زرجوب

در نزدیکی رودخانه زرجوب جاذبه های گردشگری دیگری نیز  وجود دارند که در ادامه آن‌ها را معرفی خواهیم کرد:

پارک ملت

پارک ملت رشت در بلوارهای شهید انصاری و احمدزاده قرار دارد و تا رودخانه حدود ۴۰۰ متر (کمتر از ۵ دقیقه پیاده‌روی) فاصله دارد. این پارک مساحتی حدود ۱۲۰ هزار متر مربع دارد و در سال ۱۳۸۱ شمسی در این پارک، اولین ساعت‌های آفتابی ایران نصب گردید. علاوه بر این در این پارک آب‌نمای موزیکالی تعبیه شده که در شب نمای خاص و ویژه ای به اطراف می‌دهد. از دیگر نقاط قوت و قابل ذکر این پارک، وجود مجموعه تالارهای فرهنگی است که در آن برنامه‌هایی همچون کنسرت‌های موسیقی و تئاتر اجرا می‌شود. 

 میدان شهرداری

این میدان در انتهای خیابان امام خمینی(ره) و در حدود یک هزار متری رودخانه(۷ دقیقه پیاده‌روی) قرار دارد. میدان شهرداری در دوران پهلوی بین سال‌های ۱۳۰۴ تا ۱۳۲۰ شمسی احداث گردید. مجموعه این میدان یکسال قبل از انقلاب در فهرست آثار ملی ثبت شد که کاخ شهرداری، موزه پُست و ساختمان قدیمی هتل ایران را شامل می‌شود. لازم به یادآوری است که هم اکنون از ساختمان شهرداری و برج ساعت، بعنوان نماد شهر رشت یاد می‌شود. 

باغ محتشم و عمارت کلاه فرنگی 

 این باغ در خیابان ملت و جنب رودخانه گوهررود، حدود ۳ کیلومتر از زرجوب فاصله دارد. این باغ که به پارک شهر نیز معروف است، از بزرگترین و قدیمی ترین پارک‌های رشت محسوب می‌شود و مربوط به دوره قاجار است که با وجود درختان بلندبالا و قدیمی، در فصول بهار و پاییز، جذابیت و زیبایی خاصی را به نمایش می‌گذارد. عمارت کلاه فرنگی نیز ساختمانی چندضلعی و ۴طبقه است که در سال ۱۳۷۵ شمسی در فهرست آثار ملی کشورمان ثبت شد. 

 بازار بزرگ رشت

بازار رشت در میدان شهرداری و خیابان امام خمینی و در فاصله ۳ کیلومتری زرجوب قرار دارد و دارای ۲۴۰ هزار مترمربع وسعت و ۱۴ کاروانسرای قدیمی مربوط به دوره قاجار و پهلوی است که مسافران و گردشگران در این بازار بزرگ، ضمن تهیه سوغاتی اوقات خوشی را می‌توانند در آن سپری نمایند.

سخن پایانی

رودخانه زرجوب، با جریان زیبا و متنوعش از کوهستان‌ها تا دشت‌ها به عنوان جاهای دیدنی رشت، داستانی از زندگی و زیبایی طبیعت را روایت می‌کند. آبهای آرامش‌بخش زرجوب، به عنوان معجزه‌ای از طبیعت، ما را به سفری درون‌گرا و دلنشین می‌برند و ارزش‌های زندگی را به ما یادآور میشود.

سوالات متداول در مورد رودخانه زرجوب رشت

رودخانه زرجوب از کجا سرچشمه میگیرد؟ 

این رودخانه از بلندی های کم‌ارتفاع هزارمرز، نیزه‌سر، جوکول بندان و کچا در ۲۵ کیلومتری جنوب رشت تغذیه می‌شود و زیبایی‌های مسیر امتدادش را دوچندان می‌کند.

پل‌هایی که بر روی رودخانه زرجوب ساخته شده اند کدامند؟

پل زرجوب، پل عراق، پل بوسار، پل سد کشاورزی، پل رودبارتان

بهترین زمان بازدید از رودخانه زرجوب چه زمانی است؟

اگرچه می‌توان در تمام فصول سال از این رودخانه دل‌انگیز دیدن نمود، اما مناسبترین زمان برای تماشای این رودخانه اردیبهشت ماه و اوایل فصل پاییز خواهد بود.