مسجد امام اصفهان
یکی از مهم‌ترین بناهای دوران صفویه، مسجد امام اصفهان است که شاهکار معماری به شمار می‌آید. این مسجد در قرن یازدهم هجری ساخته شد و با کاشی‌کاری‌ها، نجاری‌ها و معماری زیبای خود یکی از گنجینه‌های اسلامی است که به عنوان آثار ملی ایران به ثبت رسیده و هم اکنون یکی از جاهای دیدنی اصفهان به شمار می‌آید. این بنا نشان دهنده آرمان‌ها، سنت‌ها، مفاهیم دینی و عرفانی است. مسجد امام اصفهان از عظیم‌ترین بناهای جهان به شمار می‌آید که نه تنها برای ایران، بلکه برای تمام دنیا ارزش خاصی دارد. این مسجد در میراث جهانی نیز به ثبت رسیده است.
مسجد امام اصفهان چگونه ساخته شد؟
دلیل اصلی ساخت این بنا بر اساس یک نذر شروع شد. وقتی شاه طهماسب صفوی از یکی از جنگ‌هایش سالم برگشت و از آن جان سالم به در برد، نذر کرد که مسجدی بسازد تا همه بتوانند در آن نماز بخوانند. اما به دلیل جنگ‌های طول زندگی خود موفق به ساخت آن نشد و به گونه‌ای نذر خود را ادا نکرد. نوه او یعنی شاه عباس صفوی اقدام بزرگی انجام داد. شاه عباس نذر پدربزرگ خود را ادا کرد و این مسجد بزرگ را ساخت. او ثواب ساخت این بنا را به پدربزرگ خود یعنی طهماسب تقدیم کرد. این مسجد با توجه به اهمیت خود با ظرافت زیادی ساخته شد و معماران برجسته زیادی در ساخت آن نقش داشتند. یکی از ویژگی‌های این بنا این است که در سرتاسر آن رنگ‌های آبی و فیروزه‌ای بکار رفته است و نقوش را برجسته و در معرض دید مردم قرار می‌دهد.
برای شروع ساخت این مسجد 2 هزار تومان برای مصالح و دستمزد استادکاران پرداخت شده است. شاه عباس تمامی زمین‌های اطراف را نیز برای ساخت این بنا خرید. اما متاسفانه یک پیرزن از فروش زمین خود امتناع می‌کرد که سرانجام با تلاش‌های زیاد شاه عباس او نیز تسلیم شد و زمین خود را به شاه فروخت.
تاریخچه مسجد امام اصفهان
ساخت مسجد امام یا همان مسجد جامع عباسی در سال 1020 هجری قمری به دستور شاه عباس اول شروع شد. در بیست و چهارمین سال سلطنت شاه عباس به منظور تزئین میدان ساخت این بنا آغاز و در سال 1025 هجری قمری کاشیکاری نفیس سردر معرق آن تمام شد. شاهکار معماری و حجاری ایران زمین را می‌توان در ساخت این بنا مشاهده کرد. طبق سال‌هایی که در ساخت این بنا ثبت شده می‌توان سال 1077 آخرین سال سلطنت شاه عباس دوم و سال 1095 هجری قمری اولین سال سلطنت شاه سلیمان را دید و اتمام تزئینات این بنا سال 1095 بوده است.
در کتب مختلف به نام‌های «وقایع السنین و الاعوام» و «عالم آرای عباسی» این مسجد را با نام «مسجد جامع عباسی» می‌شناسند. کتیبه بسیار زیبایی به خط ثلث علیرضا عباسی در بالای سردر نصب شده که به روح جد اعظم یعنی شاه طهماسب اهدا شده است.
کتیبه‌هایی که برای این مسجد استفاده شده است کار خطاطان معروف عهد صفویه مانند علیرضا عباسی، عبدالباقی تبریزی، محمد رضا امامی و محمد صالح امام هستند. در این کتیبه‌ها از تزئینات کاشیکاری خشت هفت و البته معرق زیاد استفاده شده است و مورد توجه قرار می‌گیرد. بر روی یکی از کتیبه‌ها نوشته شده است که در گذشته زلزله‌ای روی داده که باعث تخریب قسمتی‌هایی از مسجد شد که به دستور محمد رضا شاه در سال 1261 مرمت شد. این مسجد دارای 4 مناره است که دو مناره 40 متری بلند دارد. البته 2 مناره واقع در شبستان آن 48 متری هستند و بلندتر از دو مناره دیگر ساخته شده‌اند.
پلان مسجد امام اصفهان
این مسجد 4 مناره، 2 شبستان در قسمت‌های شرقی و غربی، 4 ایوان و البته با یک گنبد اصلی ساخته شده است. زیباترین محراب را می‌توان این محراب سنگ مرمری دانست. از تکنیک نوین هفت رنگ برای کاشی‌های این مسجد استفاده شده تا که در زمان و هزینه صرفه‌جویی شود. در این بنا از آثار هنرمندان مطرح خوشنویس، منبت‌کار و سنگ‌تراش استفاده شده است.
طبق گفته‌ها این مسجد با 18 میلیون قطعه آجر و 475 هزار کاشی گردهم آورده شده و در آن می‌توان شاهد استفاده از سنگ مرمر تراش خورده نیز بود. دالان‌ها، طاقچه‌ها، توده‌های مقرنس‌های روشن، نوارهای دراز کتیبه و... همه چیز بر زیبایی این بنا افزوده است.
ساخت این مسجد به گونه‌ای است که فرد بازدیدکننده بعد از وارد شدن از هشتی و ورودی با یک چرخش وارد صحن می‌شود و به گونه جالبی در مقابل قبله قرار می‌گیرد. بر روی در اصلی پوششی از طلا و نقره را خواهید دید که به خط نستعلیق است. در دو قسمت جنوبی شرقی و غربی صحن مسجد دو مدرسه قرار دارد. مدرسه ناصری توسط ناصرالدین شاه و مدرسه سلمانیه توسط شاه سلیمان ساخته شده است. در مدرسه‌ای که در قسمت جنوب غربی واقع شده قطعه سنگی است که ظهر حقیقی را در هر فصل نشان می‌دهند.
گنبد این مسجد از دو پوسته گسسته است که توسط معمار فریدون نایینی ساخته شد. این گنبد یکی از مهم‌ترین گنبدهای دو پوسته به شمار می‌آید که در فضای خالی بین آن چوب بست قرار گرفته است. منبر این مسجد از سنگ سماق است و 14 پله دارد که پله آخر برای واعظ بوده و کمی قطورتر از سایر پله‌ها است.
نقشه پی خود ساختمان نشان دهنده این است که اسلام اعتقاد به سادگی دارد. این بنا یک مفهوم بنیادی را نمایان می‌کند. این سادگی را می‌توان در کف مسجد دید که پله، نرده یا صفه‌ای ندارد. هیچ دالان، تونل، جایگاه همسران، غلام گردشی، هیچ فضای اختصاصی، هیچ جایگاه ممتازی و ... ندارد. 7 سنگاب در این مسجد قرار دارد که در ورودی و چهلستون غربی از سنگ یشم، چهلستون شرقی و گنبد غربی از آهک، گنبد شرقی از جنس مرمر و 2 سنگاب دیگر قرار دارد.
اعتکاف مسجد امام اصفهان
مسجد امام یکی از مساجد جامع است و در بین مساجد بالاترین جایگاه را دارد. به همین دلیل در این مکان عبادت‌های دسته جمعی مانند نماز عید فطر، مراسم اعتکاف و شب احیا انجام می‌شود.
انعکاس صدا در مسجد امام اصفهان
یکی از نکات حائز اهمیت در مسجد انعکاس صدا در آن است. در مرکز گنبد بزرگ جنوبی مسجد، صدا به گونه‌ای شگفت انگیزی منعکس می‌شود و از هر طرف صدا، حتی کوچک‌ترین صدا را خواهید شنید. طبق بعضی از گفته‌ها بازتاب صوت بر یکی از دیوارها باعث انعکاس صدا بر روی سایر دیوارها می‌شود. این ویژگی در ساخت مسجد اهمیت زیادی دارد، چرا که در آن زمان بلندگو وجود نداشته و به این صورت مکبران و اذان گویان صدای خود را در تمام صحن مسجد پخش می‌کردند.
ورودی مسجد امام اصفهان
کاشی‌کاری‌های سردر ورودی رنگ‌بندی خاصی دارند. قوس اصلی آن با 3 ردیف مارپیچ آبی روشن قاب شده است. قاب های نیم گنبد توسط ستارگان و پیچ‌های تاک که از داخل گلدان‌ها بیرون آمده‌اند مزین شده‌اند. این قاب‌ها با سنگ مرمر زیبایی خاصی پیدا کرده‌اند. دو طاووی سبز بر روی خانه سردر مسجد مشاهده می‌کنیم که نشانه و نماد «ابدیت» است. نقوشی از گل‌ها، گنجشک‌ها و بوته‌ها را نیز مشاهده می‌کنیم که یادآور بهشت هستند.
آدرس مسجد امام اصفهان
مسجد امام در ضلع جنوبی میدان نقش جهان اصفهان و در محدوده دولتخانه صفوی قرار دارد. برای رفتن به این مسجد می‌توانید از خط مترو اصفهان استفاده کنید. در صورتی که بخواهید می‌توانید از تاکسی نیز استفاده کنید. تاکسی در هر کجا که باشید شما را در مقابل درب این مسجد پیاده می‌کند.
مسجد امام چند ورودی دارد که ورودی اصلی آن در ضلع جنوبی میدان نقش جهان قرار دارد. ورودی‌های دیگر این مسجد در سایر محله‌های اطراف واقع شده است تا همه بتوانند از آنها به آن دسترسی پیدا کنند. از طریق خیابان استانداری و کوچه‌های گذر سعدی و پشت مطبخ می‌توان به مسجد رسید. البته باید گفت که با پای پیاده و یا با درشکه از خیابان‌های حافظ و سپه پس از وارد شدن به ضلع شمالی میدان می‌توان به مسجد دسترسی پیدا کرد.
این مسجد همه روزه بجز ایام تعطیل و سوگواری از ساعت 9 صبح تا 12:30 ظهر و از ساعت 14 تا 18 بعدظهر برای بازدید باز است. هزینه بلیط بازدید از این مسجد برای ایرانی‌ها 3 هزار تومان و برای خارجی‌ها 20 هزار تومان خواهد بود.
سنگ ساعت مسجد امام اصفهان
بهتر است بدانید که در حیاط غربی مسجد امام سنگی قرار دارد که در تمام فصول و روزهای سال لحظه ظهر را نشان می‌دهد. در این زمان است که صدای اذان را از همه جا خواهید شنید. این سنگ ساعت دو بخش، مستطیلی و مثلثی دارد. اینها با هم یک مثلث قائم الزاویه را شکل می‌دهند وتر این مثلث نشان دهنده ظهر است. این محاسبه توسط شیخ بهائی انجام و تنظیم شده که انعکاس دهنده دو زاویه مسجد به سمت قبله و میدان است. نمازگزاران سایه نداشتن سنگ را هنگام ظهر و وقت نماز می‌دانستند. منظور این است که وقتی سنگ دیگر سایه ندارد وقت اذان ظهر رسیده است و باید اذان گفته می‌شد.
اقامت در هتل عباسی اصفهان، هتل آسمان اصفهان و هتل پارسیان کوثر اصفهان را از دست ندهید
