در یکی از قدیمی‌ترین محله‌های تبریز، یعنی محله بیلانکوه در شرق این شهر، می‌خواهیم سری به یکی از جاهای دیدنی تبریز یعنی مقبره یا باغ دو کمال بزنیم. برایتان جالب است اگر بدانید در محل دانشگاه نگارگری فعلی و در محله بیلانکوه تبریز، مقبره‌ای قرار دارد که در آن جمعی از دانشمندان و بزرگان تبریز به خواب رفتند. همراه رهی نو باشید تا حکایت این باغ و آدم‌هایش را بخوانیم.
معرفی مقبره دو کمال تبریز
از جمله این بزرگان، یک شاعر فارسی متعلق به قرن هشتم به نام کمال الدین مسعود خجندی و یک نگارگر صفوی معروف به نام کمال الدین بهزاد است. اگر اهل نگارگری و از طرفداران این هنر باشید، مکتب بهزاد را می‌شناسید. از جمله هنرهای او خلیفه در حمام، جنگ شترها، یوسف و زلیخا، کاخ خوریق است.
شاعر پارسی گوی ما، کمال الدین خجندی، متعلق به شهر خجند تاجیکستان است که در بازگشتش از سفر حج، جذب طبیعت و زیبایی‌های شهر تبریز شده و در این شهر ماندگار شد. در آن زمان، سلطان حسین جلایری، که از طرفداران او و شعرهایش بود، در محله بیلانکوه تبریز به او باغی می‌بخشد که معروف به باغ کمال می‌شود.
پس از فوت مسعود خجندی او را در همین باغ و در خانقاهش دفن می‌کنند و حدود 120 سال بعد، استاد نگارگری ایران، کمال الدین بهزاد نیز در خفته گاه کمال اول، به خواب می‌رود و اینجا معروف به باغ دو کمال می‌شود. در پی دفن مسعود خجندی، افراد تاجیکستانی زیادی هر ساله به احترام از او و بازدید مقبره او به این مکان می‌آیند.
البته در نظر اول، شاید کمی جا بخورید که مقبره این دو بزرگوار در کنار هم و تنها با یک سنگ مرمرین ساده و بدون تجملات در یکی از زیرپله‌ها در وسط باغ، قرار گرفته است. در محوطه آجری این بنا، دو مجسمه می‌بینید که متعلق به کمال الدین خجندی و کمال الدین بهزاد است که در کنار آن لوح یادبودی قرار گرفته است. بنای گنبدی و سردابی شکل این فضا در میان باغچه‌ها و درختانی که دور تا دور باغ را پوشانده است از معماری سنتی فضا حکایت دارد.
آدرس آرامگاه دو کمال تبریز
آرامگاه در خیابان هفت تیر و در محله بیلانکوه تبریز کمی بالاتر از چهارراه آبرسان قرار گرفته است. بلیط این مکان، رایگان است و شما میتوانید از ساعت 8 صبح تا 6 بعد از ظهر از آن بازدید کنید. فراموش نکنید که اگر قصد سفر به تبریز را دارید، به راحتی میتوانید در بهترین هتل های تبریز اقامت داشته باشید.
راه های دسترسی به مقبره
کافیست با تاکسی یا وسایل نقلیه عمومی، خود را به خیابان هفت تیر برسانید. سپس به محله بیلانکوه رفته که بین چهارراه آبرسان و چهارراه عباسی قرار دارد، کمی بالاتر از چهارراه عباسی، میتوانید باغ دو کمال را ببینید.
تاریخچه و هنرمندان مدفون در این مقبره
علاوه بر شاعر تاجیکی و نقاش زبردست، هنرمندان و بزرگان دیگری نیز در اینجا دفن شدند. نگارگر برجسته دوران صفوی، به نام نظام الدین سلطان محمد نگارگر، که او را همپای کمال الدین بهزاد می‌دانند، در این باغ به خواب ابدی رفته است. هنرمند متواضع و گمنام که خالق هنر کتاب‌سازی و جلد آرایی بود، سلطان محمد مجلد نیز در همین جا است. علاوه بر این بزرگان، مولانا توسی و مولانا شروانی نیز در این آرامگاه به خواب رفتند.
کاربری آرامگاه و باغ دو کمال
در گذشته این مکان یک باغ با صفا و بزرگی بوده که به مرور، تبدیل به یک گورستان دورافتاده می‌شود. در سال 1338 به آن رسیدگی شده و این مکان تبدیل به یک دانشگاه علمی کاربردی در زمینه هنر می‌شود. این فضای 6000 متر مربعی، با داشتن فضاهایی همچون آتلیه، کلاس، گالری نمایشگاهی، موزه تخصصی نگارگری و کتابخانه تخصصی، از جمله مکان‌های دیدنی تبریز محسوب می‌شود. دانشگاه در سال 81 کار خودش را در رشته هنرهای چوبی آغاز کرد و سپس رشته‌های دیگر همچون معماری، گرافیک، عکاسی، طراحی فرش و... نیز به آن اضافه شد. در حال حاضر برای بازدید میتوانید در تابستان نیز از این جاذبه تبریز، دیدن کنید.
