زندگی آدم‌ها، خواسته یا ناخواسته، با ساعت و مقیاس و اعداد گره خورده است. بیش از آنچه که فکرش را بکنید، سر و کارمان با سنجش و ساعت و میزان، است. اگرچه گاهی این ارتباط تنگاتنگ دست و بال‌مان را می‌بندد. مانند همه زمان‌هایی که در ترافیک ماندیم، در حالی که عقربه‌های ساعت برای خودشان حرکت می‌کنند، ما در حال از دست دادن یک قرار کاری مهم هستیم.
از قدیم، سنجش مقیاس‌های مربوط به زمین، زمان، آسمان و کهکشان به وسیله ابزارهای مخصوص انجام می‌گرفت که آن‌ها را در خانه معروف سلماسی تبریز، معروف به موزه سنجش خواهید دید. کمربندهایتان را ببندید. می‌خواهیم به دنیای سنجش و مقیاس سفر کنیم. همچنین شما می‌توانید برای اقامت در این شهر با مراجعه به سایت رهی نو از لیست بهترین هتل‌های تبریز هتلی مانند هتل لاله پارک تبریز را رزرو کنید و در این هتل بی‌نقض اقامتی به یاد ماندنی داشته باشید.
اطلاعات کلی موزه سنجش تبریز
ماجرای خانه از سال 1253 هجری شمسی آغاز شد که در نهایت تاجری به نام آقای سلماسی آن را خریداری کرد. قدمت و معماری خانه حکایت از معماری‌های زمان قاجار دارد. موزه‌ای که قصد بازدید از آن را دارید، تنها موزه تخصصی ابزار سنجش و اندازه‌گیری در ایران است که شما را با وسایل و مقیاس‌هایی آشنا می‌کند که بسیار جالب است. خانه سلماسی از خانه‌های قدیمی قاجاری تبریز است که در اوایل حکومت قجرها، به دست خانواده حیدرزاده ساخته شد و سپس خانواده سلماسی (از تاجران سرشناس تبریز) اقدام به تکمیل ساخت خانه کردند. این خانه در محله مقصودیه و پشت عمارت شهرداری (برج ساعت) قرار گرفته است.
خانه دارای سردر و نمای آجری است و برای ورود به خانه باید از هشتی بگذرید. ساختمان این بنا در ۳ ضلع حیاط و در دو طبقه با زیربنای ۸۷۵ متر احداث شده است. در طبقه همکف طنبی‌های اصلی و جانبی در سه ضلع شمالی، شرقی و غربی با پنجره‌های اروسی و شیشه‌های رنگی مخصوص معماری قاجار قرار گرفته‌اند که پنجره‌های آن مشرف به حیاط بیرونی است که حوض بسیار زیبایی دارد و دورادور آن را باغچه‌های کوچکی فرا گرفته‌اند.
در قسمت غربی ساختمان (یعنی ورودی جانبی طنبی غربی) دو ایوان ستون‌دار با سرستون‌های گچ‌کاری شده قرار گرفته‌اند. زیرزمین ضلع شمالی عمارت حوضخانه بسیار زیبایی دارد که نشیمن‌گاه تابستانی اهالی خانه بود و سقفی طاق شکل دارد. بقیه قسمت‌های زیرزمین به عنوان مطبخ، آب‌انبار و انباری مورد استفاده قرار می‌گرفت. موزه در سال 1374 توسط میراث فرهنگی خریداری شد و حدود 6 سال کار مرمت و بازسازی آن زمان برد. وسعت این خانه چیزی حدود 900 متر مربع است.
موزه سنجش کجاست
برای رفتن به این موزه، با تاکسی و بی آرتی می‌توانید خود را به میدان ساعت برسانید. کافیست از هر کجای شهر که هستید، از ساکنین، آدرس محله معروف مقصودیه را بپرسید. شما را به دل خانه‌های تاریخی هدایت می‌کنند. در اینجا کوچه‌ای به نام صاحب موزه یعنی سلماسی می‌بینید، در میانه کوچه، موزه سلماسی یا همان موزه سنجش را می‌بینید.
ساعت کار موزه سنجش
با توجه به اینکه در کدام فصل از سال، قصد بازدید از موزه را دارید، ساعت کاری موزه در روزهای غیرتعطیل متفاوت است. در پاییز و زمستان از ساعت 9 صبح تا 3 بعد از ظهر و در بهار و تابستان از 8 صبح تا 2 بعد از ظهر آماده میزبانی از شما است. در تابستان یک سانس دیگر هم اضافه می‌شود که ساعات 16 تا 20 است.
قیمت بلیط موزه سنجش
برای خرید بلیط، بایستی در هنگام ورود از دکه بلیط فروشی که در دالان ورودی قرار گرفته است، بلیط تهیه کنید. بهایی که بابت بازدید از زمان و مقیاس و سنجش می‌پردازید بسیار ارزان بوده و فقط 4 هزار تومان است. البته این بها برای گردشگران خارجی تا 30 هزار تومان افزایش پیدا می‌کند.
آثار تاریخی موزه سنجش
تالارهای طبقه همکف همگی، محل نگهداری ابزارهای زمان سنجی است. کره نجومی از جنس برنج، اسطرلاب‌های مسطح و وسایلی که برای محاسبه سال، تقویم، تعیین فاصله سیارات، تعیین اوقات شرعی، روزهای آفتابی و بارانی در سال، قطب نما و بادنما از جمله وسایل نگهداری شده در این موزه است. اگر در آسمان سیر می‌کنید و به نجوم و ستاره شناسی علاقه دارید، تالار پاییزی را از دست ندهید. در اینجا ابزار رصد کردن آسمان مانند تلسکوپ‌های قدیمی را می‌بینید که ساخت فرانسه است.
سه تالار دیگر در این قسمت قرار گرفته که زمان را به شما نشان می‌دهد. مجموعه‌ای از ساعت‌های رومیزی، جیبی، دیواری، ایستاده که قدمتشان به 400 سال پیش برمی‌گردد. این ساعت‌ها متعلق به کشورهای فرانسه، سوئیس و آلمان است که در آن زمان از طریق راه ابریشمی به واسطه تجار به تبریز راه پیدا کرد.
ساعت ریخته‌گری شده با روکش طلا که در زیر آن تصویر یکی از امپراتورهای روم باستان قرار دارد، از دیگر آثار دیدنی این موزه است. قدمت ساعت به قرن 17 میلاد برمی‌گردد و زادگاهش کشور فرانسه است. ساعت سزار اگوست به عبارتی نشان‌دهنده ابهت و توانمندی امپراطوری روم است.
تالارهای زیرزمین که به خانه تابستانه راه پیدا می‌کنند، برای نمایش انواع ترازو، تزئین شده است. با ورود به این تالار ترازوهای ظریف و پیمانه‌های متفاوتی می‌بینید که تماشای ابزار توزین گذشتگان، برایتان جالب خواهد بود. ترازوهای خواربار فروشی که ساخت کشور روسیه است، ترازوهای چدنی، ترازوی نوزاد، ترازوی طبی، ترازوهای مخصوص کارخانه‌های ماشین سازی و حتی پیمانه‌های مخصوص برای فراورده‌های نفتی می‌بینید که جذابیت موزه را چندین برابر می‌کند. وسیله‌ای که بیش از هر چیز توجه‌تان را جلب می‌کند، پمپ بنزین دستی است که ساخته دست انگلیسی‌ها بوده و قدمتی 100 ساله دارد.
امکانات موزه سنجش
احتمالا چون قرار است دو تا سه ساعت از زمان گردشگری خود را به بازدید از این موزه اختصاص دهید، امکاناتی هم برای شما گردشگران عزیز در این موزه فراهم شده است. هر زمان که احساس خستگی یا گرسنگی کردید، می‌توانید به بوفه یا رستوران موزه رفته و نوشیدنی گوارایی نوش جان کرده و نفسی تازه کنید.
معماری و بنای موزه سنجش
خانه‌ای که می‌بینید با ورودی آجری و سردری گنبدی شکل، شما را به داخل خانه سلماسی دعوت می‌کند. در ابتدا برای بازدید از موزه، بعد از گذشتن از در چوبی با کلون‌های آهنی، وارد دالان می‌شوید. از دالان که بگذرید، حیاطی را روبرویتان خواهید دید که دور تا دور آن عمارت قرار گرفته است. ویژگی جذاب این خانه، چهار فصل بودن آن است. اعضای خانه در هر فصلی از سال، در یکی از خانه‌ها ساکن می‌شدند.
معماری هر خانه با توجه به آب و هوای هر فصل، ساخته شده است. خانه‌هایی که دور تا دور حیاطی زیبا و دلچسب قرار گرفته است، شمالی، جنوبی، شرقی و غربی بوده که به ترتیب هر کدام به عنوان خانه زمستانه، تابستانه، پاییزانه و بهارانه مورد استفاده قرار می‌گرفت. بنا با سنگ لاشه و ملات ساروج ساخته شده است. دیواره‌های همکف خشت و گلی با روکش آجری است در حالیکه جنس دیوارهای زیرزمین از سنگ و آجر تفلیسی است.
تالارها و بخش های مختلف موزه سنجش
هر خانه یا تالار ویژگی‌های مخصوص خود را دارد که آن را برای زندگی در هر فصل مطلوب کرده است. تالارها به هم راه دارند. ورودی اول، تالار زمستان است که ارسی‌های قدیمی و شیشه‌های رنگی، این فضا را آفتابگیر کرده و زندگی در زمستان را برای اعضای خانه ممکن می‌سازد.
در تالار دوم، که تالار پاییزی است، شاهد ساعت‌های قدیمی هستید. از همان مدل ساعت‌هایی که پدربزرگ‌های اعیانی، به گوشه جلیقه‌شان می‌بستند. پنجره‌های این قسمت از عمارت، با نرده‌های چوبی و طراحی دلنشینی ساخته شده است که زیبایی آن را چند برابر می‌کند. در خانه پاییزی سه تالار مجزا وجود دارد که برای نگهداری انواع ساعت‌های قدیمی استفاده می‌شود. ساعت‌هایی از جنس مفرق با روکش طلا یا چوب یا ساعت‌های سنگی میناکاری شده و سرامیکی، که متعلق به کشور آلمان، سوئیس یا فرانسه است.
در خانه پاییزی راه‌پله‌ای به سمت زیر زمین وجود دارد که شما را به خانه تابستانی هدایت می‌کند. در این قسمت، آب و هوای خنکی که اهالی منزل در روزهای گرم تابستان، تجربه می‌کردند، می‌توانید به خوبی حس کنید. این قسمت دارای اتاق‌هایی است که روزگاری به عنوان اصطبل، سردابه، آب انبار، مطبخ و حوضخانه مورد استفاده قرار می‌گرفت. تذهیب در کمره دیوارها و گچ بری‌های دیدنی روی سقف، به جلوه این قسمت از خانه اضافه کرده است.
از خروجی تالار تابستانی که خارج می‌شوید، کنار پله‌های ورودی به خانه زمستانی قرار خواهید گرفت. در مسیرتان ساعتی آفتابی می‌بینید که بر اساس نور آفتاب تنظیم می‌شود. به همین دلیل در روزهای تابستان بسیار دقیق و در زمستان با اختلاف یک ساعت و بیست و چهار دقیقه بیشتر، زمان را به شما نشان می‌دهد.
به تالار بهاری سر می‌زنیم. در ضلع غربی عمارت، روبروی خانه زمستانه، خانه بهاری قرار گرفته است. اینجا با ابزارهای تخصصی هواشناسی یا زمین شناسی تزئین شده است. این قسمت برای علاقه‌مندان به نجوم یا زمین شناسان، به طرز ویژه‌ای جذاب است. دیدنی‌ها و جذابیت‌های موزه آنقدر متنوع است که در پی ظاهر ساکت دنیای سنجش تبریز، حرف‌‌های زیادی برای گفتن دارد. آن را از دست ندهید.
کلام پایانی
موزه سنجش تبریز یکی از مشهورترین جاذبه‌های شهر تبریز است که هرساله گردشگران زیادی از آن بازدید می‌کنند. این موزه‌ی جذاب از دوره‌ی قاجاریان یادگار مانده و از آثار تاریخی متنوعی میزبانی می‌کند. اگر به آثار تاریخی و قدیمی علاقه‌دارید، توصیه می‌کنیم حتماً از این مکان دیدن کنید.
