موزه مشروطیت تبریز
وقتی قصد سفر به شهری مثل تبریز دارید، خودتان را برای دیدن بناهای تاریخی و قدیمی آن آماده کنید. تبریز یکی از شهرهای پر اتفاق ایران است که از جمله قطب اصلی مشروطه خواهان به شمار می‌رود. در کتاب تاریخ که اکثرا برای حفظ سال‌های وقوع اتفاقات تاریخی در آن مشکل داشتیم، خوانده بودیم که روزی محمد علی شاه قاجار به میدان می‌آید، مجلس شورای ملی را به توپ می‌بندد تا مشروطه‌ای وجود نداشته باشد. در نتیجه بعد از این اتفاق بزرگان شهر و مشروطه خواهان در منزل حاج مهدی کونانی که یکی از مشروطه خواهان بود، جمع می‌شدند و تصمیمات مهم می‌گرفتند. موزه مشروطه تبریز با قدمتی که از دوره قاجار دارد، با گذشت حدود یک قرن همچنان حال و هوای مشروطه را در خود دارد. دیدن این بنای بازمانده از قاجار را از دست ندهید. اما بریم کمی در زمان قدیم، حول و حوش این خانه بگردیم.
در قسمتی از خانه، تندیس شخصیت‌های تاریخی را خواهید دید. کسانی مانند جهانگیرخان صوراسرافیل، علی اکبر دهخدا، زینب پاشا که تنها زن مشروطه خواه بود، آخوند خراسانی و حسین خان باغبان، باقرخان به همراه شناسنامه کوچکی که بر روی تندیس از این بزرگان گفته شده، خواهید دید. در قسمت عکس‌ها، شما شاهد عکس‌هایی از مظفرالدین شاه، محمدعلی شاه و مخالفان مشروطه را می‌بینید. همچنین عکس تلدی ززی و سرگذشتش را نیز در اینجا می‌بینید. زنی بود که لباس رزم مردانه به تن کرده بود و ستارخان بعد از زخمی شدن او به زن بودنش پی برده بود. دستگاه چاپ ژلاتینی که برای چاپ نامه‌های مخفیانه سران مشروطه استفاده می‌شد و اسناد مربوط به انقلاب مشروطه در موزه مشروطه تبریز به چشم می‌خورد.
در طرف دیگر اشیا ارزشمندی همچون اسلحه کمری، تپانچه 10 تیر روسی، به همراه غلاف چرمی که توسط پسر ستارخان به موزه اهدا شد، قرار دارد. همچنین وسایل شخصی مانند قلم‌دان و عینک به همراه عکس‌های سیاه و سفید از دوره استبداد صغیر قرار داده شده است. چیزی که شاید شما را تحت تاثیر قرار دهد، تابلوی خداحافظ تبریز که ستارخان را سوار بر اسب نشان می‌دهد، است. در سفر بعدی‌تان به تبریز حتما سری به خانه مشروطه تبریز بزنید. راهنمای موزه مشروطه، داستان‌های جامع‌تری از تاریخ مشروطه و وقایع این خانه برایتان می‌گوید. با این تفاوت که دیگر در دل خانه‌ای هستید که دیوارهای آن، روزگار درازی را به خود دیده است. نام تبریز با مشروطه و مشروطه‌خواهان گره خورده است و نمی‌توانید پا در این شهر بگذارید و سراغ از آثار و ردپای آنها نگیرید. خانه مشروطه تبریز همان جایی است که به دنبال آن هستید و میتوانید حس و حال واقعی مشروطه‌خواهی را در آن لمس کنید.
پیشنهاد می کنیم از صفحه جاهای دیدنی تبریز نیز حتما دیدن کنید تا با این جاذبه ها آشنا شوید.
آدرس موزه مشروطه تبریز
در بازار بزرگ تبریز، به سمت ضلع غربی این بازار که بروید در محله راسته روبروی مسجد جامع، خانه مشروطه را می‌بینید. بعد از به توپ بستن مجلس، این خانه محل تجمع بزرگانی مثل ستارخان و باقرخان بود که در این دوره به یکی از پایگاه‌های مشروطه‌خواهان تبدیل شده بود. تصمیم‌های تاریخی که مشروطه خواهان برای ایران می‌گرفتند، در این خانه گرفته شده است. به همین دلیل است که به خانه مشروطه معروف شد. اگر همراه خود وسیله نقلیه دارید، در ضلع غربی بازار تبریز، داخل کوچه راسته بپیچید. روبروی مسجد جامع، خانه مشروطه قرار گرفته است که چند قدم آن طرف‌تر پارکینگ مخصوص تعبیه شده که میتوانید آنجا پارک کنید. همچنین اتوبوس‌های شرکت واحد هم به بازار تبریز، در حرکت‌اند. اگر در روزهای تعطیل مثل ایام عید هستید، میتوانید از اتوبوس‌های تبریزگردی که در مسیرهای مختلف گردشگری ایستاده‌اند، استفاده کنید. از آن‌جایی که بازار تبریز نزدیک این بنا است میتوانید در حین گردش‌تان در بازار و خرید، پای پیاده هم سری به این خانه بزنید. چون فاصله از بازار تا خانه نیست.
ساعت بازدید خانه مشروطه تبریز
بسته به اینکه کدام فصل را برای بازدید از این خانه تاریخی انتخاب کردید، زمان بازدید شما متفاوت است. بهترین فصل همان بهار و تابستان است که با رویش باغچه و زیبایی حیاط، شما را به عکاسی دعوت می‌کند. در این دو فصل از ساعت 9 تا 19:30 بعد از ظهر میتوانید به خانه مشروطه سر بزنید. این بازه در پاییز و زمستان به 17:30 تغییر می‌کند. دوشنبه‌ها و تعطیلات سالانه، خانه مشروطه تبریز تعطیل است. بهای ورود به خانه برایتان حدود 2500 تومان آب می‌خورد. اگر هم توریست خارجی همراهتان دارید، حدود 15 هزار تومان دیگر باید برای پول بلیت کنار بگذارید. در صورتی که در هتل پارس ائل گلی تبریز اقامت داشته باشید، به راحتی میتوانید به موزه مشروطه تبریز دسترسی بیابید. فاصله هتل تا موزه، 13 کیلومتر است و حدودا 25 دقیقه زمان نیاز دارید تا به مقصد برسید.
تاریخچه خانه مشروطه تبریز
حاج مهدی، صاحب خانه، تاجری تبریزی در بازار تبریز بود که از ارج و قرب خاصی در میان بازاریان برخوردار بود به حدی که وقتی برای هزینه‌های مربوط به جنبش مشروطه کلاه خود را در زمین می‌انداخت، بازاریان به احترام او و ارزشی که برایش قائل بودند، کمک‌های خود را داخل کلاه می‌انداختند. ماجرا از آنجا آغاز می‌شود که مجلس به دستور محمد علی شاه به توپ بسته می‌شود. حاج مهدی هم که یکی از افراد اصلی مشروطه و از پشتیبانان مالی انقلاب مشروطه بود، در سال 1247 به معمار هنرمندی به نام حاج ولی معمار، سفارش ساخت این خانه را می‌کند. بنایی با مساحت 1300 متر که در دو طبقه ساخته شده است. حاج ولی در این سال از روسیه به ایران می‌آید و این خانه را به سبک معماری دوره قاجار و ترکیبی از معماری اروپایی بنا می‌کند.
در سال 1287 پس از به توپ بستن مجلس، برای حمایت از مشروطه حاج مهدی، این بنا که خانه‌اش بوده در اختیار مشروطه خواهان قرار می‌دهد. در سال 1324 بعد از جنگ جهانی دوم و اشغال آذربایجان، محل اجلاس سران دموکرات خواهان آذربایجان نیز شد. خلاصه که این خانه، میزبان فرقه‌ها و تصمیم‌های مهمی در طول تاریخ بوده است. سال 1354 قبل از اینکه تبدیل به موزه شود، تغییراتی در اتاق‌های خانه مشروطه شکل می‌گیرد و پس از آن بازدید از خانه برای عموم مردم آزاد می‌شود. اینجا وسایل سران مشروطه مثل سلاح کمری، چاقو، مدارک و عکس‌های دوره مشروطه را می‌بینید. حدود دوازده سال بعد یعنی در سال 1367 خانه مشروطه ثبت میراث فرهنگی تبریز شد.
معماری خانه مشروطیت تبریز
اما برویم سر جذاب‌ترین بخش این خانه، یعنی معماری زیبا و دلنشین این خانه قاجاری که با سنگ و خشت و آجر ساخته شده است. معماری منحصر به فرد با پنجره‌های ارسی، درهای منبت کاری شده، ستون‌های با گچ بری‌های زیبا و تزئین شده، شیشه‌های رنگی که به خصوص در نور آفتاب درخشش آنها بیشتر می‌شود، نمای زیبای ساختمان رو به حیاط، که اصطلاحا به آن کلاه فرنگی می‌گویند، همه از سبک دوره قاجار حکایت دارد. کلاه فرنگی به ساختمان‌هایی گفته می‌شد که معماری شاهانه آن نیمی اروپایی و نیمی ایرانی است. این ویژگی در خانه مشروطه کاملا مشخص است و توجه شما را جلب می‌کند. در قسمت سر در خانه، تابلوی «خانه مشروطه» با طراحی زیبایی قرار گرفته است. درِ خانه همچنان طراحی قدیمش را با آن کُلوم‌های مخصوص در زدن خانم یا آقا حفظ کرده، تنها برای ماندگاری و بازسازی، یک لایه رنگ روی آن زده شده است.
از دالان خانه که می‌گذرید، باغچه گل کاری شده و حوض آبی مستطیل شکل وسط حیاط به چشم‌تان می‌خورد. روبروی این حوض، نورگیر سرسرا، که بر روی چهار ستون با گچبری زیبا طراحی شده است، قرار گرفته است. ورودی ساختمان با مجسمه ستارخان و باقرخان تزئین شده است. همچنین دو توپ جنگی بزرگ در دو طرف حیاط توجه شما را جلب می‌کند. نمای بیرونی ساختمان، در قسمت بالای ستون‌ها با سنگ‌های فیروزه‌ای زیبایی امارت را دو چندان کرده است.
در طبقه اول 6 اتاق وجود دارد. طبقه دوم دارای سالنی مستطیل شکل است که 6 اتاق به آن راه دارد و با پنجره‌های رنگی مشبک تزئین شده است. اگر در زمان غروب یا زمانی که نور خورشید از این پنچره‌ها به داخل اتاق می‌تابد، در این قسمت عمارت قرار داشته باشید، قطعا جذب زیبایی نوری که از این شیشه‌های رنگی به داخل اتاق می‌زند، قرار خواهید گرفت. اینجا اصطلاحا بخش شاه نشین خانه است. پنجره‌ها رو به حیاط عمارت قرار گرفتند و مانند تمام خانه‌ها و عمارت‌های زمان قدیم، به صورت ارسی یعنی از پایین به بالا باز می‌شوند.
دو اتاق جانبی عمارت که در دو گوشه حیاط قرار گرفته است، با سقف‌های چوبی و درهای مشبک و چوبی ساخته شده است. درهای چوبی به ایوان رو به حیاط عمارت، باز می‌شوند. به این درهای منبت کاری شده اصطلاحا طنبی می‌گویند. غلام گردش بین پله‌ها نیز حکایت از معماری اصیل ایرانی دارد که به صورت مجللی طبقه اول را به طبقه دوم متصل کرده است. خلاصه اگر اهل دل باشید و از طرفی به دیدن خانه‌های تاریخی و قدیمی علاقه مند هستید، یکی از گزینه‌های گشت و گذار در سفر به تبریز، همین خانه است. زیر زمین این عمارت، در حال حاضر تبدیل به کتابخانه شده است که از میان کتاب‌ها، حدود ۳۰۰ کتاب راجع به مشروطه است.
نکته مهم: حتما به طبقه دوم و دیدن سرسرا بروید و خاطره پنجره‌های رنگی ارسی را با خود به یادگار ببرید. برای حفظ آثار و قدمت خانه، داخل عمارت نمی‌توانید عکاسی کنید. زیبایی این ناحیه شاه نشین را نباید از دست بدهید. بعد از آن انواع اشیا و وسایل گرانبهای داخل عمارت، شما را برای بازدید جامعی از موزه مشروطه تبریز قلقلک خواهد داد.
قیمت بلیط خانه مشروطه تبریز برای بازدیدکنندگان ایرانی 15 هزار تومان و برای بازدیدکنندگان خارجی 100 هزار تومان است.
پیشنهاد می کنیم مقاله مربوط به بهترین هتل های تبریز را نیز حتما مطالعه نمایید.
