شهر اصفهان بناهای تاریخی بسیار زیادی دارد که هر کدام متعلق به دوره خاصی هستند. سی و سه پل یکی از این بناهای تاریخی و یکی از جاهای دیدنی اصفهان به شمار می‌آید، که شاهکاری از دوران سلطنت شاه عباس اول است. این پل نقطه اتصال خیابان باغ کهنه عباسی به خیابان چهار باغ بالا و باغ هزار جریب بوده که معماری فوق‌العاده‌ای دارد. این پل در کل دنیا شناخته شده و هر ساله گردشگران زیادی را از تمام دنیا به سوی خود جذب می‌کند.
علت نامگذاری سی و سه پل اصفهان
سی و سه پل اصفهان با نام‌های پل شاه عباسی، پل الله وردی خان، پل جلفا، پل چهل چشمه و سرانجام پل سی و سه در طی تاریخ شناخته شده و با این نام‌ها آن را صدا را زده‌اند. در ابتدا نام نخست این پل شاه عباسی بود، چرا که شاه عباسی دستور ساخت این شاهکار ایران زمین را داد. سپس نام این پل به پل الله وردی خان تغییر یافت. این تغییر به این دلیل بود که پل زیر نظر الله وردی ساخته شد و شهرت خود را از آن گرفت.
نام بعدی که بر روی این پل گذاشته شد، جلفا بود. نام جلفا نیز به این دلیل انتخاب شد که این پل محل عبور مردم جلفا بود. به همین دلیل برای مدت زمانی این پل را با این نام می‌شناختند. بعد از آن چهل چشمه را برای نام آن برگزیدند. در ابتدا پل سی و سه پل دارای 40 چشمه بود که از هر کدام از این چشمه‌ها آب خارج می‌شد. نام چهل چشمه را بخاطر خروجی چشمه‌ها بر روی آن گذاشتند. سرانجام بعد از بسته شدن هفت دهانه، این پل فقط سی و سه چشمه برای آن باقی ماند و نام سی و سه پل برای این اثر هنری و معماری ماندگار شد.
همانطور که گفته شد الله وردیخان ساخت این پل را بر دست داشته و از تبار گرجی بوده است. در ابتدا نظر بر این بود که الفبای گرجی سی و سه حرف دارد و شاید دلیل نام این پل به همین خاطر است. اما این اعا به دلیل تعداد دهانه‌ها و چشمه‌های پل از بین رفت و گفته شد که نام پل بخاطر دهانه‌ها است، که البته بعضی از کارشناسان نیز ادعا می‌کنند که عدد سی و سه بخاطر آناهید یعنی الهه آب است.
تاریخچه سی و سه پل
تاریخ دقیق ساخت سی و سه پل مشخص نیست، چرا که در کتاب‌های مختلف تاریخی سال‌های متفاوتی برای ساخت آن نوشته شده است. اما گفته می‌شود که این شاهکار معماری در سال 1060 هجری قمری ساخته شده و یکی از معماری‌های دوران صفوی است. در آن زمان این پل را با نام الله وردی سپهسالار صفویان می‌شناختند. هدف اصلی ساخت این پل تسهیل رفت و آمد مردم بر روی رودخانه زاینده رود بود.
معماری سی و سه پل
سبک معماری زیبای سی و سه پل اصفهان باعث شهرت این بنا شده است. این پل 360 متر طول و 14 متر عرض دارد. برای ساخت این پل از آهک و سنگ استفاده شده که در طبقات بالاتر آجر و گچ نیز بکار رفته است. این پل ساخته دست معماری زبر دست ایرانی به نام استاد حسین بنای اصفهانی است. ابتکار و زیرکی این استاد در زمان انتخاب مکان پل مشخص شد. او مکانی را برای ساخت این پل انتخاب کرد که عریض بود. در صورتی که سایر معماران مکان‌های کم عرض را برای ساخت این پل در نظر گرفته بودند.
زیبایی های سی و سه پل در شب
یکی از بهترین صحنه‌هایی که می‌توان از این پل مشاهده کرد، شب هنگام است که تمامی چراغ‌های پل روشن می‌شود. این پل زیبایی اصلی معماری خود را در این زمان به رخ همه می‌کشد تا بیننده‌ها ببیند چطور یک بنای ساخته شده از سنگ و آجر می‌تواند چشم همه جهان را به خود خیره کند. این مکان بهترین جا برای پیاده‌روی شبانه است تا در گوشه‌ای دنج نشست و از زیبایی پل لذت برد.
بهترین زمان بازدید از سی و سه پل اصفهان
سی و سه پل در میدان انقلاب، خیابان چهار باغ عباسی قرار دارد. بازدید از معماری زیبای سی و سه پل زمان خاصی ندارد و در هر فصلی می‌تواند برای بازدید کننده جذاب باشد. اما طبق بررسی‌های انجام شده بهترین زمان بازدید از این بنای باشکوه بهار است که اصفهان آب و هوای بهاری دارد و از گرمای تابستان و سرمای زمستان به دور است. در این فصل هوا بسیار خوب بوده و در مدت زمان یک تا دو ساعت می‌توان از تمامی قسمت‌های پل بازدید کرد. برای رفتن به این پل می‌توان از مترو استفاده کرد و در ایستگاه سی و سه پل یا میدان انقلاب پیاده شد. بعد از خروج از مترو با کمی پیاده‌روی به پل خواهید رسید. در طی مسیر از زیبایی‌های طبیعی شهر نیز می‌توانید لذت ببرید. راه دیگر برای رفتن به پل استفاده از اتوبوس میدان انقلاب است که از میدان جمهوری اصفهان تا مقصد پل حرکت می‌کند.
در صورتی که به اصفهان سفر کرده و به دنبال هتل‌های نزدیک این شاهکار تاریخی هستید، می‌توانید در هتل عباسی اصفهان اقامتی به یادماندنی و رضایت‌بخش را تجربه کنید. این هتل در فاصله 1/6 کیلومتری سی و سه پل قرار گرفته و بازه زمانی 6 دقیقه‌ای دارد.
تفاوت پل خواجو و سی و سه پل
پل خواجو و سی و سه پل دو بنای تاریخی و پل‌های مهم شهر اصفهان هستند که تفاوت‌هایی با هم دارند. این تفاوت‌ها شامل موارد زیر است:
- طول پل خواجو 133 متر و عرض آن 12 متر است. در حالی‌که سی و سه پل اصفهان 360 متر طول و 14 متر عرض دارد.
- پل خواجو یک بنای دو طبقه است که با تزئینات نفیس هنر کاشی‌کاری و نگار گری مزین شده است. اما بر روی سه و سه پل چنین تزئیناتی یافت نمی‌شود و فقط نقاشی‌های بر روی آن کشیده شده است.
- در میانه پل خواجو یک اقامتگاه موقت برای خانواده شاه صفوی ساخته شد که گاهی اوقات در آن حضور پیدا می‌کردند و از مناظر اطراف لذت می‌بردند. اتاق‌های این اقامتگاه تزئینات زیادی دارد، اما در سی و سه پل چنین اقامتگاهی وجود ندارد.
- پل خواجو برای تنظیم جریان آب نقش بسیار مهمی دارد. این پل چند دروازه بند دارد که آب را در پشت خود نگه می‌دارند و کمک بسیار زیادی به آبیاری باغ‌ها می‌کرده است.
عبور ماشین از روی سی و سه پل
یکی از ویژگی‌های بسیار عالی پل سی و سه پل این است که امکان دوچرخه سواری و پیاده روی بر روی آن وجود دارد. در گذشته که این پل ساخته شده بود اسب و درشکه از روی آن عبور می‌کردند. در زمان قاجار درست بعد از 300 سال ساخت این پل اولین ماشین از روی آن عبور کرد. برای مدت زمان زیادی ماشین‌ها از روی این پل عبور کردند تا اینکه کامیون‌های که راه دیگری برای عبور از رودخانه نداشتند، مسیر این پل را انتخاب کردند. این ماشین‌های سنگین صدمات زیادی به پل وارد نموده و پل نیازمند مرمت شد تا اینکه در سال 1327 یک پل فلزی برای عبور خودروها و کامیون‌ها ساخته شد و مسیر رفت و آمد را بهتر کرد.
اکنون فقط امکان پیاده‌روی روی پل وجود دارد. پیاده‌روی بر روی این پل بسیار هیجان انگیز است، چرا که می‌توانید از تمامی چشم اندازهای و نماهای اطراف پل بازدید کنید. تماشای طاقچه‌ها در زمان پیاده‌روی بر روی پل ممکن است. 99 طاقچه این پل با ظرافت ساخته شده‌اند و معماری فوق العاده‌ای دارند. باید گفت که قسمتی از طبقه بالایی پل سقف ندارد و در طی زمان دچار آسیب‌های زیادی شده است. همانطور که گفته شد در گذشته بر روی آن درشکه‌ها و اسب‌ها عبور می‌کردند اما اکنون فقط می‌توان پیاده‌روی کرد و از مناظر لذت برد.
آیا سی و سه پل آب دارد
در طی سال‌های اخیر سی و سه پل با مشکلات زیادی رو به رو شده است. یکی از این مشکلات عدم جریان آب در زاینده رود و مشکل بی آبی به شمار می‌آید. در گذشته جریان آب در زیر این پل بسیار شدید بود. این کمبود آب آسیب‌های زیادی به معماری باشکوه سی و سه پل وارد می‌کند. با توجه به اهمیتی که این پل دارد، نبود آب باعث نابودی پل و تخریب تدریجی آن می‌شود.
عجایب و حقیقت‌های جالب سی و سه پل اصفهان
بهتر است این چند حقیقت جالب را درباره سی و سه پل بدانید:
- در ساخت سی و سه پل از مصالحی مانند ملات ساروج، گچ و سنگ استفاده شده است. گفته می‌شود که ساخت این بنا به گونه‌ای است که در برخورد با رطوبت عمر آن افزایش پیدا می‌کند و ماندگاری بیشتری خواهد داشت.
- این پل طولانی‌ترین پل زاینده رود شناخته می‌شود.
- ایده ساخت این پل به 1008 هجری قمری بازمی‌گردد.
- در گذشته مجسمه رضاشاه بر روی ستونی به ارتفاع 5 متر که سوار بر اسبی بوده است در جلوی این پل قرار داشته، اما اکنون این مجسمه برداشته شده است.
- برخی از کارشناسان این عقیده را دارند که عدد 33 مربوط به آناهید الهه آب بوده و دلیل نام گذاری این پل است.
- این پل چند نام دارد که بعضی از آنها شامل پل جلفا، پل چهل چشمه، پل سی و سه چشمه، پل الله وردی خانه و شاه عباسی می‌شود.
- این پل شاهد مراسمی مانند جشن آب پاشان و خاج شویان ارامنه بوده است. (خاج شویان جشن غسل تعمید است)
- در دوران‌های گذشته یعنی در زمان صفوی، شب سال نو را به مدت 7 شبانه‌روز جشن می‌گرفتند که این جشن‌ها در کنار سی و سه پل چراغانی شده برگزار می‌شد.
- سی و سه پل یکی از آثار ملی به ثبت رسیده کشور محسوب می‌شود.
