همیشه صحنه پرواز دسته جمعی کبوترها از گنبد نیلی مساجد و مناره‌ها، شکوه و زیبایی دارد که چشم هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کند. از همان صحنه‌هایی که در دل یک شهر تاریخی و در قلب یک مسجد اصیل، کبوتران یاکریم، پابند بنا می‌شوند و اگر بروند، دوباره برمی‌گردند. می‌خواهیم به دل شهر تبریز، از مکان مقدسی بازدید کنیم که قدمت آن به زمان سلطنت شاه طهماسب صفوی می‌رسد. اینجا مسجد صاحب الامر تبریز است.
تاریخچه مسجد صاحب الامر
ساخت مسجد به زمان شاه طهماسب اول، دومین پادشاه سلسله صفویان برمی‌گردد که دستور ساخت مسجد صاحب الامر را می‌دهد و آن را به یکی از پایگاه‌های حکومتی خود تبدیل می‌کند. در دوران باستان در اینجا معبدی میترایی قرار داشت. در واقع معبد و آتشکده‌ای که در این بقعه قرار داشت، از مهران رود و اسطوره قربانی گاو در کنار بقعه نشان از همان آثار برجای مانده از دوران باستان است.
زمانی که عثمانی‌ها به تبریز مسلط می‌شوند، به خاطر از بین بردن اثری که شاه طهماسب صفوی ساخته است، آن را ویران می‌کنند. اما بعد از بیرون کردن عثمانی‌ها و بازگرفتن تبریز، دوباره مسجد دیگری به دستور شاه ساخته می‌شود که در گنبد و معماری تفاوتش با بقیه مساجد کاملا مشخص است. در حکایت‌های تاریخی مربوط به مسجد می‌گویند گاوی از شر قصاب به این مسجد پناهنده شده که همین ماجرا باعث محبوبیت مسجد در بین مردم شد.
در زلزله ویرانگری که تبریز را با خاک یکسان کرد، این بنا دوباره ویران شد. بازسازی دوم توسط جعفر قلی خان در دوران قاجار انجام شد. حدود نیم قرن بعد، میرا علی اکبرخان، با هزینه خودش، مدرسه و صحنی متناسب با این مسجد ساخت. در نهایت در سال 1326 مرمت‌هایی روی بنا انجام گرفت. طی سال‌های 73 تا 77 مرمت و محکم کاری روی مسجد انجام گرفت تا به امروز، مکانی برای بازدید عموم مردم قرار گرفته است.
معماری مسجد
در دالان ورودی در قسمت کفش کن، کتیبه‌ای با نقش اسلیمی و گل کاری شده در طاق مرمری قرار داده شده که روی آن عبارت "بسم الله الرحمان الرحیم" نوشته شده است. بلندی طاق در اینجا حدود 3/5 متر است که توجه هر بیننده‌ای را به ارتفاع خود جلب می‌کند و بر روی دو پایه با طراحی اسلیمی و ختایی استوار شده است.
همچنین در داخل شبستان مسجد، در طاق مرمری با خط خطاط تبریزی از فرمان شاه طهماسب صفوی به چشم می‌خورد. در داخل مسجد تزئین آینه کاری شده و لوسترهای اعیانی که از هدایای انگلیسی‌ها به جای مانده است، با یک مقبره چوبی که خالی از مدفون است، توجه شما را به خود جلب می‌کند.
دیوارهای داخلی با کتیبه‌های مسی برجسته‌ای تزئین شده است. اما چیزی که از همان ابتدا نظر شما را جلب می‌کند، صورتک‌هایی است که بر روی در ورودی نصب کردند. حکایت این صورتک‌ها برای دخیل بستن و دعا کردن، بود.
انواع پلاک و آثار خط نسخ از خطاطان بزرگی همچون میرزا محمد شفیع تبریزی، محمد حسین تبریزی و ... در اینجا به چشم می‌خورد. نسخه‌های قرآن در دوره‌های مختلف و پلاک‌های فلزی، تابلوهای خوشنویسی، قلمدان، پیراهن قسم و ... نیز در اینجا نگهداری می‌شود که بازدید از آن‌ها خالی از لطف نیست.
آدرس و مسیر دسترسی به مسجد صاحب الامر تبریز
در شرق میدان صاحب آباد قدیم، در مرکز شهر تبریز، کنار مهران رود این بنای تاریخی را می‌بینید. با تاکسی و اتوبوس میتوانید خود را به خیابان دارایی و میدان صاحب آباد برسانید تا گنبد مسجد به چشم‌تان بخورد.
فراموش نکنید که اگر قصد سفر به تبریز را دارید، به راحتی میتوانید در بهترین هتل های تبریز اقامت داشته باشید.
مکان های دیدنی اطراف مسجد شاه طهماسب
همزمان با بازدید از این مسجد میتوانید خریدهای خود را از بازار بزرگ تاریخ تهیه کنید. از دیدن مسجد جامع تبریز و خانه مشروطه هم غافل نشوید که عالمی دارد.
در تبریز، گویی تاریخ قاجار دو مرتبه تکرار شده است. در سفرتان به این شهر، دیدن جاذبه‌های تبریز را از دست ندهید.
