حس زیبایی است که بعد از سال‌های سال، وارد جایی شوید که از قدمت آن مدت‌ها گذشته و شما می‌توانید تنها از آثار باقی مانده از گذشته، حکایت‌های آن دوره را دریابید. تصور کنید این مکان، یکی از خانه‌های قدیمی باشد که قدمت آن به سال‌های مشروطه برگردد. جایی که با حضورتان در آن، تاریخ را نه از کتاب و فیلم، بلکه به طور عینی حس می‌کنید. می‌خواهیم به خانه مشروطه یکی از جاهای دیدنی تبریز سر بزنیم و با بزرگان مشروطه دمی همنشین شده و حال و هوایمان عوض شود. به موزه مشروطه خوش آمدید.
تاریخچه خانه مشروطه در تبریز
ماجرا از یکی از روزهای سال 1247 شمسی آغاز می‌شود که یکی از تجار و بازاریان تبریز در زمان قاجار، به نام حاج مهدی کوزه کنانی، خانه‌ای برای خود می‌سازد که امروز تبدیل به عمارت مشروطه شده است. زمانی که محمد علی شاه قاجار، مجلس شورای ملی را به توپ بست، مشروطه خواهان، جلسات و گردهمایی و نشر اعلامیه‌ها را در این خانه انجام می‌دادند. در واقع حاج مهدی، از این دسته حمایت کرد و خانه‌اش را در اختیار آنها قرار داد. جالب است بدانید تصمیم تسلیم شدن در برابر قاجاریان نیز در همین خانه گرفته شد. به همین دلیل است که از آن زمان این مکان به خانه مشروطه شهرت یافت.
از جمله بزرگانی که به این خانه رفت و آمد داشتند، افرادی چون ستارخان، باقرخان، ثقه الاسلام تبریزی، حاج میرزا آقا فرشی نماینده مجلس شورای ملی در دو دوره قاجار و پهلوی بود. بعد از جنگ جهانی دوم که تبریز توسط روس‌ها اشغال شد، این خانه تبدیل به مرکز اجلاس سران فرقه دموکرات شد. این اتفاقات در دهه 20 اتفاق افتاد. در سال 1354 خانه به ثبت آثار ملی درآمد و در سال 1375، این بنا تبدیل به موزه مشروطه شد.
معماری و تزیینات خانه مشروطه تبریز
همانند سایر خانه‌های دوره قاجاری، این خانه نیز دارای دو قسمت اندرونی و بیرونی است. حاج معمار این بنا را در سال 1247 در دو طبقه به وسعت 1300 متر مربع ساخت. از جمله ویژگی‌هایی که در بازدید از این خانه توجه‌تان را جلب می‌کنند، ستون‌ها و گچ بری‌هایش، پنجره‌ای ارسی با شیشه‌های رنگی به خصوص زمانی که آفتاب از آنها می‌گذرد، و ارسی‌ای تمام قد پنجره‌های بیرونی است که جلوه زیبایی به این خانه داده است. به محض ورودتان به خانه، می‌توانید روزهای مشروطه را در اینجا حس کنید. دو باغچه سرسبز در کنار یک حوض مربعی مقدم‌تان را با درگاه هلالی شکلی که گیاهان باغچه روی آن کشیده شده است، تبریک می‌گوید. در دو طرف ساختمان خانه، دو مجسمه و دو توپ قرار داده شده که فضای مشروطه را برایتان تداعی می‌کند. می‌توانید دمی در این حیاط نشسته و خستگی‌تان را رفع کنید و از این طبیعت زیبا لذت ببرید.
به داخل خانه وارد می‌شویم. در طبقه اول 6 اتاق و سرسرا با چهار ستون بلند قرار داده شده است. اینجا از پنجره‌های رنگی تزئین شده است. در طبقه دوم، طبنی به 6 اتاق دیگر مجهز شده است. اتاق‌ها با درهای منبت کاری شده و طرح‌های اسلیمی و گل و بوته، تزئین شدند. اتاق‌های جانبی دارای سقف‌های چوبی زیبایی هستند که طراحی خاص خود را با هشت ضلعی های زیبا به تصویر کشیده است. در این طبقه می‌توانید وارد دو ایوان کناری خانه شوید که هر کدام با چهار ستون، سرپا نگه داشته شدند. از بالای ایوان که نگاه کنید چشم تان به ساختمان گنبدی شکل دیگری در آن طرف حیاط می‌خورد که شبیه به ساختمان اصلی است. به این ساختمان عمارت کلاه فرنگی می‌گویند.
جهت اقامت در تبریز، پیشنهاد می کنیم حتما هتل لاله پارک تبریز را رزرو نمایید.
آثار موجود در موزه‌ی خانه مشروطه تبریز
بعد از تغییراتی که به خانه اعمال شد، اینجا تبدیل به موزه مشروطه شد. مجسمه بزرگان و مشروطه خواهانی همچون ستارخان و باقرخان، ثقه الاسلام، علی موسیو، علی اکبر دهخدا، زینب پاشا تنها بانوی مشروطه خواه، جهانگیرخان صوراسرافیل، حاج علی ختایی و بزرگان دیگر قرار داده شده است. در اینجا آثاری همچون:
مهر گروه های انقلابی، سلاح کمری ستارخان، فرش و وسایل شخصی مشروطه خواهان، دستگاه چاپ اعلامیه، اسناد تاریخی و شب نامه‌های مشروطه، و بیش از 500 کتاب قرار داده شده است که می‌توانید این آثار را در طبقات و زیرزمین خانه مشاهده کنید.
آدرس و مسیر دسترسی خانه مشروطه
برای بازدید از این خانه تاریخی و دلنشین، بایستی به خیابان مطهری روبروی مسجد جامع بروید. اگر با مترو هستید، می‌توانید در ایستگاه شهید محققی پیاده شده، و بعد از طی 10 دقیقه پیاده‌روی به این خانه برسید. خط اتوبوس هم با این خانه حدود 300 متر فاصله دارد که گزینه مناسبی برای وسایل حمل و نقل عمومی است. به طور معمول از ساعت 9 صبح تا 6 بعد از ظهر می‌توانید از این جا دیدن کنید.
جاهای دیدنی اطراف خانه مشروطه
حالا که تا اینجا به خیابان مطهری آمدید، با بازار تبریز حدود 200 متر فاصله دارید. می‌توانید پس از بازدید، سراغ بخش جذاب سفر، یعنی خرید کردن بروید. ارگ علیشاه، دروازه استانبول و موزه کارتون هم نزدیک‌تان است که بهترین موقعیت است تا خانه مشروطه که آمدید، از این بناها نیز دیدن کنید.
از خانه تاریخی مشروطه دیدن کردید؟ حقیقتا لذتی که با دیدن و درک تاریخ از این خانه‌ها به علاقه مندان به تاریخ، دست می‌دهد، در هیچ کتاب و فیلمی نمی‌توان تجربه کرد. در سفر به تبریز، خود را برای دیدن دلنشین‌ترین و تاریخی‌ترین خانه‌ها آماده کنید.
